Uzmanlar uyardı: ‘AVM’nin bedeli ağır olmasın’

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Uzmanlar, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Türkiye’de koronavirüs salgını R0 kıymetinin (bulaştırma katsayısı) 1.56 olduğunu açıklamasını yorumladı. Kıymetin 1’den büyük olmasının salgının süreceğine işaret ettiğine dikkat çeken uzmanlar, “Tüm epidemiyolojik bilgiler açıklanmalı ve enfeksiyon uzmanları R0 kıymetini hesaplamalılar. 1.56 çok yüksek bir R0 kıymeti. Alarma geçmeliyiz, olağanlaşma konuşulamaz” ihtarında bulundu.

CİDDİ ARTIŞ OLABİLİR

Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi ve TTB Covid-19 İzleme Kümesi üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala, R0 kıymetinin, salgınların bilhassa bulaştırıcılık seviyelerini anlamak için kullanılan kıymetli ölçütlerden biri olduğunu anımsatarak “Temel üreme katsayısı bir hastanın ikincil olarak kaç bireye ortalama hastalık bulaştırdığının bir göstergesidir. Salgının denetim altına alınmasıyla ilgili kullanılabilecek R0 pahası 1’in kesinlikle altında olmalıdır. 1.56 çok yüksek bir R0 kıymeti, bu şartlarda enfeksiyon zincirini kıramazsınız. R0 kıymeti 1.56 olunca bırak rastgele bir kurumun yine açılmasını, tekrar süratlice tedbirler alınmasını tartışmamız gerekir. AVM’leri 2 günde 2.5 milyon insanın ziyaret ettiği söylendi. Şayet doğruysa bir hafta on gün sonra bayağı önemli bir hasta yığılmasıyla karşılaşacağız demektir.”

‘GERÇEK Mİ, TARTIŞMALI’

Halk sıhhati ve Epidemiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu ise R0 bedelinin 1.56 olarak açıklanmasına ait “Henüz Türkiye, bakan ve bakanlık dışındaki bilim insanları olarak bunu hesaplayabilecek bir dataya sahip değil. Bilim insanları da uygulamaya koydukları araştırmalarla bilgiye ulaşabilecek durumda değiller. Onun için bu sayının hesaplanmasıyla ilgili ‘gerçek bedel nedir’ sorusuna bir karşılık vermemiz mümkün değil” dedi.

Bakanın konuşmalarında söz ettiği R0 pahasının 16 ve 5 üzere kıymetlerden 1.56’ya düştüğünü ve bunu söylediğini anımsatan Hamzaoğlu, “Bu durum olumlu tarafta bir gelişmenin tabiri. Bu kıymetlendirme lakin bakanın söylediği ile sonlu olarak yapılan bir kıymetlendirme. Fakat R0 1’in üzerinde olduğu sürece salgının devam ettiği manasına geliyor” diye konuştu.

“AVM’ler açık insanların yürüyüş yapabileceği kıyılar, parklar kapalı. Bu gerçek mudur” tarafındaki sorumuza Hamzaoğlu, “İktidarın pandemi konusunda son bir aydır açıklamaları, uygulamaları hem bilimsel gerçeklerle hem de kendileri ile çelişiyor” cevabını verdi.

İSTANBUL’DA 2’NİN ÜZERİNDE OLABİLİR

Bakan Koca’nın açıklamasını Twitter hesabından pahalandıran Hudut Bilim ve Genetik Uzmanı Doç. Dr. Çağhan Kızıl, “R0 pahasının 1.56 olması 4 olmasından yeterlidir elbette. Lakin bu salgının hâlâ devam ettiğini anlatıyor. Hâlâ ligler, AVM’ler, okullar, kuaförler konuşuluyor. Şayet ikinci dalga gelirse yapılan tüm özverili çalışmalar ve çekilen zahmetler boşa gitmiş olacak” uyarısını yaptı.

Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi asistan Profesör Dr. Emrah Altındiş de Twitter üzerinden yaptığı açıklamada R0 pahasının kentten şehire farklılık gösterdiğine dikkat çekerek “1.56 Türkiye’nin kıymeti ve bir ortalama. Muhtemelen İstanbul üzere çok enfekte kentlerde R0 bedeli 2’nin çok üzerinde” dedi.

R0 BEDELİ NEDİR?

Virüs bulaştırma katsayısı ya da kısa ismiyle “R0 (R-naught)”, virüsün bulaştığı bir kişinin, virüsün ortaya çıkmadığı bir ortamda bunu kaç şahsa bulaştıracağını gösteriyor. Örneğin, R0 pahasının 2 olması durumunda enfekte bir kişi rastgele bir tedbir alınmaması halinde, bir ortamda 2 şahsa daha viR0 rüs bulaştırır.

‘BAKAN CV’LERİMİZE BAKABİLİR, UTANIYORUM’

Koronavirüsle ilgili araştırmaları etik konseyden evvel denetlemek için kurulan COVID-19 Bilimsel Araştırma Kıymetlendirme Komisyonu’na reaksiyonlar büyüyor. Türkiye Bilim Akademisi üyesi Prof. Önder Ergönül, “Bizler dünya çapında insanlarız. Sağlık Bakanı CV’lerimize bakabilir. R0’ı (bulaştırma katsayısı) saptamak için yapılan sağlam çalışmaların engellenmesi ülkemiz için külfet veren bir durum. Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Bulaşıcı Hastalıklar Derneği yönetim kurulu üyesi olarak utanıyorum. R0’ı saptamak için, tarama yapmak için yapılan yanlışsız dürüst sağlam çalışmaları birilerinin engellemesi, Etik Kurul’dan geçtikten sonra bile bunların kabul edilmemesi hakikaten çok problem veren bir durum” dedi.