Ukrayna’nın İnsansız Deniz Araçları ile Rus Gemilerine Yönelik Saldırıları

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ukrayna, Rus Gemilerine Yönelik İnsansız Deniz Araçlarıyla Saldırıyor

Jushua Cheetham | BBC Verify

Moskova, Karadeniz’deki gemilerine yönelik insansız deniz araçlarıyla düzenlenen en az iki saldırı girişimini başarıyla püskürttüğünü duyururken, bu girişimlerin arkasında Ukrayna’nın olduğunu öne sürdü. Ancak Ukrayna, bu suçlamaları kesin bir dille reddetti.

Savaşın başından bu yana insansız hava araçlarını etkin bir şekilde kullanan Ukrayna’nın, deniz alanında da benzer bir teknoloji kullanması, Karadeniz’deki stratejik dengeleri değiştirme potansiyeline sahip görünüyor.

İnsansız Deniz Araçları (İDA) Nedir?

İnsansız deniz araçları, küçük boyutlarda olup, deniz yüzeyinde veya altında faaliyet gösteren, insan müdahalesi olmaksızın çalışabilen araçlardır. Bu araçlar genellikle gözetleme veya saldırı amaçlı kullanılır. Boyutları ve fonksiyonları birbirinden oldukça farklı olan bu araçlar, düşman gemilerini gözetlemek ve hatta batırmak gibi çeşitli görevleri yerine getirebilir. Savaşın başlangıcından bu yana pek çok İDA’nın fotoğrafları yayınlandı. Özellikle Kırım’da sahile vurduğu bildirilen bir İDA dikkat çekti.

Rybar, bu İDA’nın gövdesindeki şişkinliğin altında patlayıcı, önündeki yuvarlak beyaz kısımda fünye ve tepesinde bir kamera bulunduğunu belirtiyor.

Deniz yüzeyinde faaliyet gösteren araçların yanı sıra, Ukrayna yakın zamanda deniz altında ilerleyen yeni Toloka TLK-150 adlı bir aracı tanıttı.

İDA’lar Nasıl Çalışıyor ve Maliyetleri Ne Kadar?

İnsansız deniz araçları genellikle içinde patlayıcı bulundurur ve üstünde veya önünde operatöre görüntü ileten kameralar yer alır. Hedef alacakları noktaya ulaşmadan önce, rotaları önceden İDA’ya yüklenebilir. Savunma alanında çalışan düşünce kuruluşu Rusi’den Sidhart Kaushal, bu araçların hedefe yaklaştığında bir insan tarafından kontrol edilip patlatıldığını ifade ediyor.

Ukrayna, bazı İDA’ları kitle fonlama yöntemi ile geliştirdi. Kaushal, bu araçların askeri ürünler yerine, daha geniş kitlelerce erişilebilen malzemelerden üretildiğini aktarıyor. Rus medyası ise Moskova’nın da İDA’lara sahip olduğunu ve bunların Odessa limanına yönelik bir saldırıda kullanıldığını yazdı. Ancak BBC, bu iddiaları doğrulayan bir kanıt bulamadı. Ukrayna ve Rusya’nın sahip olduğu İDA sayıları ve maliyetleri hakkında net bir bilgi bulunmamakla birlikte, Ukrayna hükümeti bir İDA modeli için maliyetin 250 bin dolar olduğunu belirtmişti. Bu rakam, birçok uzun menzilli füzeden daha düşük bir maliyet sunmaktadır.

İDA’ların hızlı bir şekilde kullanılabilmesi ve tam eğitimli bir ekibe ihtiyaç duymadan çalışabilmesi gibi avantajları da mevcut. Kaushal, “Çok sayıda düşük maliyetli araçla saldırıya geçtiğinizde, bunlardan sadece birinin bile engellenmeden hedefe ulaşması durumunda, vereceği zararın boyutunun saldırının maliyetinin çok üzerinde olabileceğini” vurguluyor.

Hangi Saldırılar İDA’lar ile Gerçekleştirildi?

BBC’nin doğrulama servisi BBC Verify’ın yaptığı bir araştırmaya göre, Ukrayna bugüne kadar Rusya’nın Sivastopol ve Novorossiysk limanlarına en az 10 saldırı gerçekleştirmiş olabilir. Bu araştırmanın kaynakları, Rus ve Ukraynalı yetkililerin açıklamaları ile yerel basında çıkan haberlerdir. CNN’e konuşan Ukraynalı savunma kaynakları, Temmuz ayında Kerç Köprüsü’ndeki saldırıda da İDA’ların kullanıldığını belirtmişti. Bazı saldırılar ise Ukrayna sahillerinden oldukça uzakta gerçekleşti. Mayıs ayında, Rusya’nın istihbarat toplama gemisi Ivan Khurs’a yaklaşan bir İDA’nın görüntüsü paylaşılmıştı, ancak Rus gemisinin bu olay sonucunda hasar alıp almadığı bilinmiyor.

Rusya, bu olayın İstanbul Boğazı’nın 140 kilometre kuzeyinde, Ukrayna sahillerine ise 193 kilometre uzakta meydana geldiğini açıklamıştı. Bu durum, İDA’ların uzak mesafelere ulaşabileceğini göstermektedir.

İDA’lar Savaşın Gidişatını Nasıl Etkiliyor?

Ukrayna’nın düşük maliyetli İDA’lar kullanması, deniz savaşlarında yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor. Bazı analistlere göre, bu taktik, Rusya için her geçen gün artan bir risk unsuru oluşturuyor. Donanma gemilerine kıyasla, İDA’ları radarla tespit etmek çok daha zor. Çünkü bu araçların su yüzeyindeki yüksekliği oldukça az ve gemiler kadar ses çıkarmıyorlar. Ekim 2022’de Rusya’nın Sivastopol’daki donanma üssüne düzenlenen saldırı, tarihte İDA ve İHA’ların birlikte kullanıldığı ilk saldırı olarak kaydedildi. Uydu ve diğer açık kaynak görüntülerini inceleyen GeoConfirmed kuruluşuna göre, bu saldırıda üç Rus gemisi hasar gördü. BBC Verify tarafından incelenen yeni uydu görüntüleri, Rusya’nın saldırı sonrası üssün etrafında yoğun önlemler aldığını göstermektedir.

Norveç Savunma Çalışmaları Enstitüsü’nden Profesör Katarzyna Zysk, Ukrayna’nın güçlü bir donanması bulunmadığı halde, İDA’lar sayesinde Rusya’nın Karadeniz’e tamamen hakim olmasını engelleyebildiğini belirtiyor. Bununla birlikte, İDA’ların bazı dezavantajları da mevcut. Araçların üstündeki kamera ve sensörlerin görüş alanı sınırlıdır. Bu nedenle, net bir konum verisi olmadan hareketli hedefleri bulmakta zorluk çekebilirler. Aynı nedenle, kamuflaja sahip gemileri tespit etmek de güçtür. Kamera görüntüsünün aktarımındaki sorunlar, operatörün saldırıyı gerçekleştirmesini engelleyebilir. Profesör Zysk, “Buna henüz tam anlamıyla bir devrim diyemeyiz, hâlâ gelişme aşamasında” diyor. Ancak, Ukrayna’nın bu stratejisi uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmeyi başardı. Profesör Zysk, “Diğer donanmalar da bu tür sistemleri geliştirmek ve kullanıma almak istiyor” diye ekliyor.