Ukrayna’nın İnsansız Deniz Araçları ile Rus Gemilerine Saldırıları

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ukrayna’nın İnsansız Deniz Araçları ile Rus Gemilerine Yönelik Saldırıları

Joshua Cheetham | BBC Verify

Moskova, Karadeniz’deki gemilerine yönelik insansız deniz araçlarıyla düzenlenen en az iki saldırı girişimini başarıyla püskürtüldüğünü açıkladı. Ancak bu girişimlerin arkasında Ukrayna’nın olduğunu öne sürdü. Ukrayna ise bu suçlamaları kesin bir dille reddetti.

Savaşın başlangıcından itibaren insansız hava araçlarını son derece etkili bir şekilde kullanan Ukrayna’nın, deniz alanında da benzer teknolojileri hayata geçirdiği ve bunun Karadeniz’deki güç dengelerini önemli ölçüde değiştirebileceği ortaya çıkıyor.

İnsansız Deniz Araçları (İDA) Nedir?

İnsansız deniz araçları, deniz yüzeyinde veya altında faaliyet gösterebilen, küçük ve insansız araçlardır. Bu araçlar, genellikle gözetleme veya saldırı amacıyla kullanılır ve boyutları ile teknik özellikleri oldukça çeşitlilik gösterir. Mayın temizleme görevlerinden düşman gemilerini izleme veya batırma misyonlarına kadar geniş bir yelpazede kullanılabilmektedirler.

Savaş süresince birçok İDA’nın fotoğrafları sosyal medyada paylaşıldı. Bunlardan biri de Kırım’da sahile vurduğu bildirilen bir insansız deniz aracıydı. Bu araç, gövdesindeki şişkinlik altında patlayıcı bulundururken, ön kısmındaki yuvarlak beyaz bölümde bir fünye, üst kısmında ise bir kamera barındırıyordu.

Ayrıca, deniz yüzeyinde faaliyet gösteren araçların yanı sıra, Ukrayna kısa bir süre önce deniz altında hareket edebilen yeni Toloka TLK-150 adlı bir aracı tanıttı.

İDA’lar Nasıl Çalışıyor ve Maliyetleri Nedir?

Genellikle bu insansız araçların içinde patlayıcılar ve üstünde ya da ön kısmında operatöre görüntü ileten kameralar bulunuyor. Uzak bir hedefe ulaşacaklarsa, rotaları önceden İDA’ya yüklenebiliyor. Savunma alanında çalışan düşünce kuruluşu Rusi’den Sidhart Kaushal, bu araçların hedefe yaklaşırken bir insan tarafından kontrol edildiğini ve patlatıldığını belirtiyor.

Ukrayna’nın bazı İDA’ları, kitle fonlama yöntemiyle geliştirilmiş durumda. Kaushal, bu araçların askeri ürünler yerine, daha erişilebilir tüketici malzemelerinden üretildiğini ifade ediyor. Rus medyası ise Moskova’nın da benzer İDA’lara sahip olduğunu ve bunların Odessa limanına yönelik bir saldırıda kullanıldığını rapor etti. Ancak BBC, bu iddiaları doğrulayan herhangi bir kanıt bulamadı.

Ukrayna ve Rusya’nın sahip olduğu İDA sayısı tam olarak bilinmiyor ve maliyetleri de net değil. Ancak bilinen tek veri, Ukrayna hükümetinin bir İDA modeli için açıkladığı 250 bin dolarlık maliyet. Bu maliyet, birçok uzun menzilli füzeden daha düşük. İDA’lar, hızlı bir şekilde devreye alınabilme ve tam eğitimli bir ekibe ihtiyaç duymadan kullanılabilme avantajlarına sahiptir. Kaushal, “Çok sayıda ucuz maliyetli araçla saldırıya geçildiğinde, bunlardan sadece biri bile hedefe ulaşabilirse, vereceği zarar maliyetin çok üstünde olur,” diyor.

Hangi Saldırılar İDA’lar ile Gerçekleşti?

BBC’nin doğrulama servisi BBC Verify tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Ukrayna bugüne kadar Rusya’nın Sivastopol ve Novorossiysk limanlarına en az 10 saldırı düzenlemiş olabilir. Bu araştırmanın kaynakları, Rus ve Ukraynalı yetkililerin açıklamaları ile yerel basında çıkan haberlerden oluşmaktadır. CNN’e konuşan Ukraynalı savunma kaynakları, Temmuz ayında Kerç Köprüsü’ndeki saldırıda da İDA’ların kullanıldığını belirtmiştir. Bazı saldırılar ise Ukrayna kıyılarından oldukça uzakta gerçekleşti. Örneğin, Mayıs ayında Rusya’nın istihbarat toplama gemisi Ivan Khurs’a yaklaşan bir İDA’nın görüntüleri paylaşılmıştı. Ancak bu olayın ardından Rus gemisinin hasar alıp almadığı bilinmemektedir.

Rusya, bu olayın İstanbul Boğazı’nın 140 kilometre kuzeyinde, Ukrayna’nın kıyılarından 193 kilometre uzakta gerçekleştiğini açıklamıştı. Bu durum, İDA’ların oldukça uzak mesafelere ulaşabileceğini göstermektedir.

İDA’lar Savaşın Seyrini Nasıl Etkiliyor?

Ukrayna’nın düşük maliyetli İDA’lar kullanması, deniz savaşlarında yeni bir dönemi başlatmış durumda. Bazı analistlere göre bu taktik, Rusya için her geçen gün artan bir risk unsuru haline gelmekte. Donanma gemilerine kıyasla İDA’ların radarla tespit edilmesi çok daha zordur, zira bu araçlar suyun yüzeyinde çok az yükseklikten seyreder ve gemiler kadar ses çıkarmazlar.

Ekim 2022’de Rusya’nın Sivastopol’daki donanma üssüne düzenlenen saldırı, tarihte İDA ve İHA’ların birlikte kullanıldığı ilk saldırı olarak kaydedilmiştir. Uydu ve diğer açık kaynak görüntülerini inceleyen GeoConfirmed kuruluşuna göre, bu saldırıda üç Rus gemisi hasar görmüştü. BBC Verify’ın incelediği yeni uydu görüntüleri, Rusya’nın bu saldırının ardından üssün etrafında yoğun güvenlik önlemleri aldığını göstermektedir.

Norveç Savunma Çalışmaları Enstitüsü’nden Profesör Katarzyna Zysk, “Ukrayna’nın güçlü bir donanması bulunmamasına rağmen, İDA’lar sayesinde Rusya’nın Karadeniz’de tamamen hakimiyet kurmasını engelleyebildiler,” diyor. Ancak İDA’ların bazı dezavantajları da mevcut. Araçların üzerindeki kameraların görüş alanı kısıtlıdır, bu nedenle net bir konum verisi olmadan hareketli hedefleri tespit etmekte zorlanıyorlar. Aynı sebeple kamuflajlı gemileri de tespit etmeleri güçtür. Kamera görüntüsünün aktarımındaki sorunlar da operatörlerin saldırıyı gerçekleştirmesini engelleyebiliyor. Prof. Zysk, “Buna henüz tam anlamıyla bir devrim diyemeyiz, hâlâ gelişme aşamasında,” şeklinde değerlendirmelerde bulunuyor.

Yine de, Ukrayna’nın bu stratejisi uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmiş durumda. Prof. Zysk, “Diğer donanmalar da bu tür sistemleri geliştirmeye ve kullanıma almaya çalışıyor,” diyerek durumu özetliyor.