Ukrayna Askerlerine Seyyar Sauna Desteği ve Estonya’nın Yardım Gelenekleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ukrayna Askerlerine Seyyar Sauna Desteği

BBC Film yapımcısı Ilmar Raag, halktan toplanan yardımlarla Ukrayna askerleri için seyyar saunalar inşa ediyor. Cepheye saunalar… Ukrayna Savaşı için yardım toplanırken duyacağınız ilk sloganlardan biri olmayabilir bu. Kiev, müttefiklerinden uzun menzilli füzeler ya da F-16 savaş uçakları talep ederken anlaşılabilir. Ama saunalar?

Estonya’dan sık sık Ukrayna’ya giden film yapımcısı Ilmar Raag’a göre, Ukrayna Ordusu saunalar talep etti. Şimdi, halktan toplanan yardımlarla yüzlerce Ukrayna askerine hizmet verecek seyyar sauna üniteleri üretmeye başladı. Bu ünitelerde duş imkânları ve üniformaların yıkanması için çamaşır makineleri bulunuyor. Ayrıca, Rus ateşinden korunmaları için dikkatlice kamufle edilmiş durumdalar.

BBC, Raag ve Katya Adler ile birlikte cephedeki bir Ukraynalı komutanı telefonla aradı. Kendinize özel bir sauna yaptırmak istiyorsanız, bir Estonyalıya danışmak iyi bir fikir olabilir. Ülkede sauna kültürü oldukça yaygındır; hem hijyenik bir çözüm sunar hem de soğuk gecelerde askerler için moral kaynağı olur.

Estonya’nın Saunalı Askeri Gelenekleri

Estonya askerleri, görevlerinde saunasız pek bir yere gitmiyorlar. Afgan çölü ve Lübnan’daki son görevlerinde de yanlarında saunaları taşıdılar. Bu gelenek, neredeyse 100 yıl önce Estonya’nın Bolşeviklere karşı savaşı sırasında başlamıştı. O dönemde, ulusal demiryolu şirketi cepheye yakın bir noktaya bir sauna treni yerleştirmişti; böylece siperlerde haftalarca kalan askerler, bu saunalarda yıkanıp dezenfekte olabiliyorlardı.

Raag, Ukrayna askerlerinin bazen günler, hatta haftalar boyunca duş alamadıklarını ve postallarını bile çıkartamadıklarını belirtiyor. Bu durum, Bahmut yakınlarındaki bir cephe komutanının Estonya’nın yolladığı saunaları “Tanrı’nın lütfu” olarak nitelendirmesinin nedenini açıklıyor.

Vladimir Putin’in çevresinde yaşayan birçok kişi, Ukrayna’ya yardım etmek için ellerinden geleni yapmaya çalışıyor. Estonya ve Baltık komşuları Letonya ile Litvanya, İkinci Dünya Savaşı’nın hemen ardından on yıllarca Sovyetler Birliği’nin işgali altında kalmışlardı. Bugün, Moskova’nın işgal ettiği Ukrayna’nın acısını yakından hissettiklerini ifade ediyorlar.

Hızlı Yardım Gönderimi

Saygın Alman Kiel Enstitüsü, savaşın başından bu yana Ukrayna’ya gönderilen tüm yardımları izliyor. Kuruluşun verilerine göre, ekonomilerinin büyüklüklerine kıyasla, ABD ve İngiltere de dahil olmak üzere diğer tüm ülkelerden daha fazla kısa vadeli yardımda bulunan ülkeler oldular. Sadece Norveç, uzun vadeli taahhütler de dikkate alındığında Baltık ülkelerini geride bırakıyor.

Litvanya Drift Şampiyonu Gediminas Ivanauskas, Rus işgalinin ilk gününden itibaren sivillerin tahliyesine yardım etmek için Ukrayna’ya gitti. Orada yaşanan acıları anlatırken gözleri doluyor. Yardım arzusu, uluslararası yardımların yavaşlığından duyduğu öfke ve motorlu her şeydeki uzmanlığıyla, halktan yardım toplayarak onlarca araç temin etti. Sonrasında, bu araçlara Litvanya’nın kırsal bir bölgesinde kiraladığı tamirhanede kurşun geçirmez zırhlar taktı ve bazılarını Ukrayna Ordusu’nun kullanacağı dört çekerli ambulanslara dönüştürdü.

Ukrayna Uluslararası Tugayı’ndaki Gönüllüler

Ukrayna Ordusu’ndaki Uluslararası Tugay’da savaşan gönüllü keskin nişancı Mindaugas Lietuvninkas, Ukrayna’ya yardım etme motivasyonlarından bahsediyor. Gururlu bir Litvanyalı olarak, Ukrayna’da savaşmanın kendi ülkesini korumak anlamına geldiğine inanıyor. Cepheye bir kez daha gitmek için hazırlık yaparken, “Rusya’yı şimdi durdurmalıyız. Ukrayna’da,” diyor. Lietuvninkas, Putin Kiev’e karşı başarılı olursa, sıranın Baltık ülkelerine geleceğini düşünüyor.

Litvanya, Batı’nın askeri ittifakı NATO’daki Rusya’ya komşu ülkelerden biri. Hepsi uzun süredir Kremlin’in genişleme planları ve Vladimir Putin’in Batı’yı zayıflatma niyetleri konusunda uyarıda bulunuyordu. Müttefikleri yıllarca onlara paranoyaklarmış gibi davrandılar, ama artık durum değişti. Rusya’nın Ukrayna’yı topyekûn işgali, NATO’ya yeni bir amaç verdi: Rusya’ya yakın müttefik ülkelerde ve Putin’in kapısındaki yeni üyelerde varlığını artırmak.

Finlandiya ve NATO İlişkisi

BBC, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın el sıkışmasını izlerken Finlandiya’nın durumu hakkında yorumda bulundu. Finlandiya, Rusya ile 1.300 kilometre uzunluğunda bir kara sınırına sahip. Ülke, yanındaki büyük komşusunu kışkırtmamak için her zaman NATO’ya katılmaktan kaçınmıştı. Ancak, Rus birliklerinin egemen Ukrayna’ya girdiğini görünce, bu tutumlarını değiştirdiler. Savaş başladıktan sonra, Baltık gücü İsveç ile birlikte katılım başvurusu yapan ülke için bu büyük bir değişimdi ve Moskova’ya ciddi bir meydan okuma oldu.

Finlandiya’da silah eğitimine başvuran kişi sayısında da önemli bir artış gözlemlendi. Askerlik zorunlu olup, sonrasında insanlar ömür boyu yedek güç olarak kalıyor. İnsanlar, Rusya’nın Finlandiya üzerindeki gölgesinin şimdi daha tehditkar göründüğünü ifade ediyor. Savaş, Finli şirketleri de büyük ölçüde etkiledi. Savaş başlamadan önce, Rus turizmi yıllık 630 milyon dolar gelir sağlıyordu.

Rusya veya büyük müttefiki Belarus ile sınırı olan çoğu AB ülkesi gibi, Finlandiya da savaş öncesinde Rus vatandaşlarına vizesiz seyahat imkanı tanıyordu. Karlarla kaplı Lapland’da, kayak tesisi sahibi Ville Aho ile karşılıklı sohbet ettim. Yıllardır Rus ziyaretçilerle güzel dostluklar kurduğunu anlatıyor. Ancak şimdi onları geri istemediğini belirtiyor. Sıradan Rusların, özellikle de yurtdışında yaşayanların savaşa karşı daha fazla seslerini yükseltmelerini umuyor.

Ukrayna’da Savaşın Sonuçları

Rusya lideri Vladimir Putin ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Kırım’ın Ukrayna’dan ilhak edilmesinden altı ay önce bir askeri tatbikatı izlerken ‘Bütün bunlar Ukrayna’da durmalı’ ifadesi gündeme geliyor. Ukrayna ile ilgili bir konu açıldığında, pek çok kişi duygulanıyor ve kanlı savaş devam ederken hiç kimsenin ilgisiz kalma şansı olmadığını vurguluyor: “Eğer Rusya kazanır ve Putin gücünü artırırsa, sonuçları hayal bile edemiyorum. Sırada kim var? Finlandiya, Polonya, Estonya, Litvanya?” diyorlar.

Putin, kendi iradesiyle Ukrayna’da durmayacak; ancak tüm bunların Ukrayna’da sonlanması gerektiği ifade ediliyor. Rus lider, yalnızca konvansiyonel savaşı tercih etmiyor. Batı’ya yönelik siber saldırılar ve dezenformasyon kampanyalarından Moskova’nın sorumlu tutulduğu sıkça dile getiriliyor. Ancak Aho’nun bahsettiği ülkelere bir askeri saldırı, Putin için büyük bir kumar olabilir. Zira, nükleer güçler olan ABD, İngiltere ve Fransa’nın da aralarında bulunduğu tüm diğer NATO üyeleri yardım edebilir. Ancak bu durumun garantisi yok. Nihayetinde her ülke tepkisini kendisi belirleyecek.

Bu da, Rusya’ya sınırı bulunan Letonya gibi büyük bir Rus nüfusuna sahip ülkelerde kaygı yaratıyor. Letonya’nın en büyük ikinci kenti Daugavpils, Belarus’tan sadece 25, Rusya’dan ise 120 kilometre uzaklıkta. Burada yaşayan her 10 kişiden 8’i evde Letonca değil, Rusça konuşuyor. Çoğu, Letonya’daki Rusça eğitim veren okullarda eğitim aldı. Geleneksel olarak haberlerini Rus televizyonları ve radyolarından takip ediyorlar.

Letonya’daki Durum

BBC’nin Daugavpils’te yaşayan Rus kökenli bireylere sorduğunda, Ukrayna’nın savaşın kurbanı olup olmadığını sorduğumda yanıt vermekten kaçındılar. Kentte Ukrayna bayrakları olmadığını hemen fark ettim. Ülkenin geri kalanında, dayanışma amacıyla okullara, belediye binalarına ve vitrinlere asılan Ukrayna bayrakları mevcut.

Letonyalı Rusların hepsi Putin yanlısı değil, ancak sokakta tanıştığım insanlar savaş hakkında konuşmak istemedi. Rusya’yı saldırgan ve Ukrayna’yı kurban olarak görüp görmediklerini sorduğumda yanıt vermekten kaçındılar. Letonya, Vladimir Putin’in ülkedeki Rusları “kurtarmaya” çalışmasından endişe duyuyor. Bu, Rus silahlı grupların 2014’te Ukrayna’nın Rus sınırına yakın Donbas bölgesini kısmen ele geçirmesinde kullandığı bahanelerden biriydi.

Rus Televizyonunun Yasağı

Rus kökenlileri, Rus propagandasından korumak amacıyla Letonya hükümeti Rus televizyon kanallarını yasakladı. Rusça eğitim veren okullara da son verildi ve kalan son Sovyet dönemi anıtları yıkıldı. Ancak, Letonya çok hassas bir denge üzerinde duruyor. Yeni politikalar, Rus kökenlilerin daha iyi entegre edilmesini hedefliyor; fakat karşıtları, bunun hükümetin kendi Batı yanlısı tavrını vatandaşlarına dayattığı görüşünde. Bu durum, birçok Rus kökenliyi yabancılaştırma ve hatta Vladimir Putin’in kollarına itme riski taşıyor.

Bu karmaşıklık ve hassasiyetler, muhtemelen Ukrayna’daki savaşın sona ermesinden sonra bile devam edecek. Putin’e komşu yaşamak belgeseli için binlerce kilometre seyahat ettim. BBC Norveç’te zorunlu askerlik yapanlar, sıklıkla Rus sınırına muhafız olarak gönderiliyor. Polonya’nın güneyinden, Norveç’in kuzey ucuna kadar, Ukrayna’daki savaşın cepheden uzakta nasıl geniş, derin ve kişisel bir etki yarattığını gözlemledim. Ve gelecek, net olmaktan uzak.

Pek çok şey, bu savaşın nasıl sona ereceğine bağlı olacak. Ancak, sonrasında Rusya ile nasıl bir ilişki kurabiliriz ya da kurmalıyız? İşbirliği ve güven durumunu nasıl yöneteceğiz? Bunlar, yalnızca gittiğim Rusya’yla sınırı ve tarihi olan ülkeler için değil, tüm Avrupa ve Ukrayna’nın müttefikleri için dikkate alınması gereken önemli sorular. Bu soruları çok dikkatli bir şekilde değerlendirmek gerekiyor.