Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Nedir?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Tamammayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Hakkında

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye ekonomisinin üç yıllık hedef ve politikalarını içeren Orta Vadeli Programı (OVP) kapsamındaki önemli bir yeniliği duyurdu. OVP’ye göre, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) 2024’ün dördüncü çeyreğinde hayata geçirilecek. Bu sistem, emeklilikte yaşanacak gelir kaybını telafi etmeyi ve çalışma hayatındaki yaşam standartlarını korumayı amaçlıyor.

TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ NEDİR?

TES, çalışanların emeklilik döneminde ek gelir elde etmelerini sağlamayı hedefleyen bir sistem olarak tasarlandı. Çalışan, işveren ve devlet katkılarıyla oluşan bir bireysel hesap aracılığıyla, emeklilik yatırım fonlarına yönlendirilecek. Bu hesapların yönetimi ve fon dağılımı tamamen çalışana ait olacak.

KIDEM TAZMİNATI NASIL OLACAK?

Bu sistemde, çalışanların kıdem tazminatı haklarında bir kayıp yaşanmayacak. Kıdem tazminatı sisteminde brüt ücretinin %8,33’ünü alan işçiler, karma TES sistemine geçtiklerinde %5,33 kıdem tazminatı ve %3 işveren katkısı ile toplamda %8,33’lük hakka sahip olacak. Bu %3’lük işveren katkısı, bireysel fon hesabında birikmiş olacak. Mevcut durumda, çalışan istifa ettiğinde %8,33’lük kıdem hakkı kaybolurken, karma TES’te %3’lük hak saklı kalacak. Çalışanların önceki kıdem tazminatı hakları da korunacak.

ASGARİ ÜCRETLİ ÇALIŞANIN EMEKLİLİKTE ALACAĞI TUTAR NE OLACAK?

Asgari ücretli çalışanların emeklilik maaşı, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterecek. Örneğin, isteğe bağlı TES sisteminde 25 yıl çalışan bir kişinin bireysel fon hesabında 68 bin lira birikirken, bu tutardan toplu ödeme almazsa 15 yıl boyunca yaklaşık 461 lira emekli aylığı alacak. Karma TES’te ise 25 yıl çalışıldığında bireysel fon hesabında 37 bin lira birikiyor ve bu durumda 15 yıl boyunca yaklaşık 251 lira emekli aylığı alınacak.

İŞ DEĞİŞİKLİĞİNDE SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Çalışan, haksız bir sebepten dolayı işten çıkarılırsa veya istifa ederse, bireysel fon hesabındaki biriken tutar korunacak. Eğer çalışma süresi bir yıldan fazla ise, iş akdi kötü niyetle feshedilen çalışan için işveren katkı payı ve devlet katkısının %50’si bireysel fon hesabında kalacak, geri kalanı ise TES sigorta hesabına aktarılacak. Bir yıldan az çalışılan durumlarda ise tüm katkılar TES sigorta hesabına aktarılacak.

BES, OKS VE TES OLAN KİŞİ HESAPLARINI BİRLEŞTİREBİLİR Mİ?

Kişi, eğer OKS hesabına sahipse, bu hesapta kalmayı tercih edebilir. BES ve OKS sistemini tercih edenler için bu sistemler devam etmekte.

VERGİ DESTEĞİ SAĞLANACAK MI?

Kapsamdaki tüm çalışanların ücretlerinden asgari ücret üzerinden hesaplanan damga vergisi miktarı kadar bir indirim yapılacak. Asgari ücreti aşan gelirler için çalışan katkısı %6’ya kadar artırılabilecek ve bu durumda, ek katkılar gelir vergisi matrahından düşülebilecek.

HANGİ KATKI ORANLARI, NE DÜZEYDE UYGULANACAK?

Karma TES sisteminde %5,33 kıdem hakkı ve %3 işveren katkısı alınırken, isteğe bağlı TES’te %4 işveren katkısı ve %1 devlet katkısı uygulanacaktır. Çalışan katkıları ise, asgari ücreti baz alarak farklı oranlarda belirlenecek.

İSTİFA DURUMUNDA İŞÇİYE BİRİKİMLERİ ÖDENECEK Mİ?

Eğer işçi bir yıldan az çalıştığı işten istifa ederse, yalnızca çalışan katkısı bireysel fon hesabında kalacak. Ancak bir yıldan fazla süreyle çalışılan işlerde, bireysel fon hesabındaki birikimler kayıpsız bir şekilde korunacak.

SİSTEMDEN KISMİ ÇIKIŞLAR HANGİ ŞARTLARDA OLACAK?

60 yaşını doldurmamış katılımcılara, belirli sebeplerle başvuruda bulunmaları halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikimin %10’una kadar bir defaya mahsus kısmi çekiş imkanı sağlanacak.

SİSTEMDEN TAMAMEN ÇIKIŞ HANGİ ŞARTLARDA OLACAK?

Çalışan, emeklilik aşamasına geldiğinde veya maluliyet ya da ölüm durumlarında sistemden tamamen çıkış yapabilecektir. Emekliliği sona erdiğinde, sistemden çıkma hakkı doğacaktır.

DEVLET KATKISI HANGİ PERİYOTLARDA GERÇEKLEŞTİRİLECEK?

Bireysel hesaplara devlet katkısı, çalışılan ayı takip eden ayın sonuna kadar nakit olarak ödenecek.

SGK KAPSAMINDAKİ EMEKLİLİKTE BİR DEĞİŞİKLİK GETİRECEK Mİ?

TES, ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlandığı için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) birinci sütun emeklilik sisteminden ayrılacak. Çalışan, emeklilik yaşı geldiğinde SGK’den emekli olacak ve 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ek emekli aylığını alabilecektir.

EMEKLİLİK İÇİN BELLİ BİR SÜRE VE YAŞ ŞARTI OLACAK MI?

Tamamlayıcı emeklilik yaşı 60 olarak belirlenmişken, emekli olabilmek için herhangi bir süre şartı bulunmamaktadır. Çalışan, katkıların bireysel fon hesabında yer alması sayesinde, 60 yaşını doldurduğunda birikiminden faydalanabilecektir.

BİR GÜN ÇALIŞANIN BİLE TAZMİNAT HAKKI OLACAK MI?

Bir gün dahi çalışan bir kişi, bireysel fon hesabındaki haklarını koruyacaktır. İşveren tarafından işten çıkarılan bu çalışan, katkı hesabındaki haklarıyla birlikte fonlardan yararlanma imkanı bulacaktır.

FONDAKİ PARA MAAŞA MI DÖNDÜRÜLECEK?

Kişi emekli olduğunda, hesabındaki birikim tutarının %25’ine kadar toplu ödeme alabilecektir. Geri kalan tutar ise aylık olarak ödenecek ve bu şekilde emeklilik süreci desteklenecektir.