Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Hakkında Bilgiler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türkiye ekonomisinin 3 yıllık hedef ve politikalarını içeren Orta Vadeli Programı (OVP) çerçevesinde önemli bir yenilik olarak Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’ni (TES) tanıttı. Bu sistemin 2024’ün dördüncü çeyreğinde yürürlüğe girmesi planlanıyor.

Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Nedir?

TES, emeklilik döneminde yaşanabilecek gelir kayıplarını telafi etmeyi, çalışanın yaşam standartlarını korumayı ve hane halkı tasarruflarını artırmayı hedefleyen bir sistemdir. Bu sistem, çalışan, işveren ve devlet katkılarıyla çalışanın bireysel hesabına yapılacak nakdi katkıların emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilmesine dayanmaktadır. Çalışan, kendi birikimlerini ve fonlar arasındaki dağılımı kendisi belirleyebilecektir.

Kıdem Tazminatı Uygulaması Nasıl Olacak?

Çalışanların hak kaybı yaşamaması için kıdem tazminatı sisteminde bazı değişiklikler yapılacak. Geleneksel kıdem tazminatı sisteminde işçi brüt ücretinin yüzde 8,33’ünü kıdem tazminatı olarak alırken, karma TES sisteminde bu oran yüzde 5,33 kıdem tazminatı ve yüzde 3 işveren katkısı olmak üzere toplamda yine yüzde 8,33 olarak kalacaktır. İşveren katkısı, çalışanın bireysel fon hesabında toplanacaktır.

Mevcut durumda, bir çalışan istifa ettiğinde kıdem hakkının tamamı yanarken, karma TES sisteminde bireysel fon hesabındaki işveren katkısı saklı kalacaktır. Ayrıca, çalışanların mevcut kıdem tazminatı hakları da korunacaktır.

Asgari Ücretli Çalışanların Emeklilikte Alacakları Tutar

Asgari ücretli çalışanların emeklilik aylığı, emeklilik yaşı gelmeden önce sistemden kısmi çekiş hakkını kullanma yılı ve oranına, emekli oldukları dönemde toplu para çekme durumuna ve sistemde kalış sürelerine göre değişiklik gösterecektir.

• İsteğe bağlı TES sisteminde 25 yıl çalışan bir asgari ücretlinin bireysel fon hesabında yaklaşık 68 bin lira birikecek. Eğer bu tutardan toplu ödeme almazsa, kendisine 15 yıl boyunca yaklaşık 461 lira emekli aylığı ödenecek.
• Karma TES sisteminde 25 yıl çalışan bir asgari ücretli ise bireysel fon hesabında 37 bin lira biriktirecek ve toplu ödeme almadığı takdirde 15 yıl boyunca bu sistemden yaklaşık 251 lira emekli aylığı alacaktır.

İş Değişikliğinde Süreç Nasıl İşleyecek?

Çalışan haklı bir sebep olmadan işten çıkarılır veya istifa ederse, bireysel fon hesabında biriken tutar aynen korunacaktır. Eğer çalışma süresi bir yıldan fazla ise, iş akdi kötü niyetle feshedilen çalışanın son firmadaki döneminde biriken işveren katkı payının ve devlet katkısının yüzde 50’si bireysel fon hesabında korunurken, yüzde 50’si TES sigorta hesabına aktarılacaktır.

Bir yıldan daha az sürede iş akdi feshedilen çalışanların işveren katkı payı ve devlet katkısı TES sigorta hesabına aktarılacak ve bu tutar, hukuki süreç kesinleşene kadar blokeli olarak tutulacaktır.

BES, OKS ve TES Hesaplarının Birleştirilmesi Mümkün Mü?

Kişinin OKS hesabı varsa, dilediği takdirde OKS kapsamında kalmaya devam edebilecektir. BES ve OKS sistemini tercih edenlerin hesapları sürecektir.

Vergi Desteği Sağlanacak Mı?

Kapsamdaki tüm çalışanların ücretlerinden asgari ücret üzerinden hesaplanan damga vergisi kadar bir indirim yapılacaktır. Ayrıca, asgari ücretin üzerinde ücret alan kişiler, çalışan katkısını yüzde 6’ya kadar artırabileceklerdir.

Katkı Oranları ve Uygulamaları

Karma TES’te yüzde 5,33’lük kıdem hakkı ve yüzde 3 işveren katkısı alınırken, isteğe bağlı TES’te yüzde 4 işveren katkısının yanı sıra asgari prime esas kazanç üzerinden yüzde 1 devlet katkısı uygulanacaktır. Çalışan katkı oranları ise aşağıdaki gibidir:

• Asgari ücretli çalışanlar için: %0,5
• Asgari ücret ile asgari ücretin iki katına kadar olan çalışanlar için: %1,5
• Asgari ücretin iki katından fazla olan çalışanlar için: %2,5

İstifa Durumunda Birikimler Ödenecek Mi?

Çalışan, eğer bir yıldan az çalıştığı bir işten istifa ederse yalnızca çalışan katkısı bireysel fon hesabında kalacaktır. Bir yıldan fazla süreyle çalışılan işlerden istifa durumunda ise, bireysel fon hesabına ödenen primler kayıpsız bir şekilde hesapta kalmaya ve fonlarda değerlendirilmeye devam edecektir.

Sistemden Kısmi Çıkış Şartları

60 yaşını doldurmamış katılımcılara, çeşitli sebeplerle bir defaya mahsus olmak üzere kısmi çekiş hakkı verilecektir. Bu sebepler arasında evlilik, işsizlik, ilk konut edinimi ve ağır hastalık bulunmaktadır. Kısmi çekiş oranı, başvuru tarihindeki bireysel emeklilik hesabındaki birikim tutarının yüzde 10’unu ve çoklu yararlanım durumunda ise yüzde 20’sini geçmeyecektir.

Sistemden Tam Çıkış Şartları

Sistemden tamamen çıkış, emeklilik yaşının sona ermesi, çalışanın ölümü veya maluliyet durumlarında gerçekleşecektir. Çalışan, emeklilikte kendisine bağlanacak aylık süresi sona erdiğinde sistemden çıkmış olacaktır.

Devlet Katkısı Ödemeleri

Bireysel hesaplara devlet katkısı ödemesi, çalışılan ayın ardından gelen ayın sonuna kadar nakit olarak yapılacaktır.

SGK Kapsamındaki Emeklilikte Değişiklik Olacak Mı?

TES, ikinci basamak emeklilik sistemi olarak tasarlanmıştır. Bu nedenle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki birinci sütun emeklilik sistemi ile ayrışmaktadır. Çalışan, emeklilik yaşı geldiğinde SGK’den emekli olacak ve 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci bir emekli aylığı alabilecektir. İki emekli aylığı da herhangi bir kesinti olmaksızın aynı anda alınabilecektir.

Emeklilik İçin Süre ve Yaş Şartı Var Mı?

Tamamlayıcı emeklilik yaşı 60 olarak belirlenmiştir, ancak emekli olabilmek için herhangi bir süre şartı bulunmamaktadır. Ödenen katkılar, çalışanın bireysel fon hesabında yer alacağından her çalışan 60 yaşını doldurduğunda hesabındaki birikime hak kazanmış olacaktır.

Bir Gün Çalışanın Tazminat Hakkı Olacak Mı?

Bir gün bile çalışan bir bireyin bireysel fon hesabındaki hakkı korunacaktır. Eğer işveren tarafından işten çıkarılırsa, bir günlük çalışması karşılığı TES katkısı hesabında kalacaktır.

Fondaki Para Maaşa Dönüştürülecek Mi?

Çalışan emekli olduğunda, bireysel fon hesabında biriken tutarın yüzde 25’ine kadar toplu ödeme alabilecek. Hesabında kalan tutar ise aylık olarak ödenecek.