Swap hattı nedir: Türkiye ile ABD’nin görüşmeleri hakkında neler biliniyor?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Reuters

Türkiye, koronavirüs salgınının yarattığı likidite probleminin hafifletilmesi emeliyle ABD Merkez Bankası’nın (Fed) genişlettiği swap çizgisine dahil olmak için görüşmeler yürütüyor.

Koronavirüs salgınının akabinde Mart ayında kapsamı genişletilen swap sınırı sisteminde Fed’in yanı sıra 14 ülke merkez bankası daha yer alıyor.

Türkiye de son periyotta swap sınırına katılmak istediğini açıklayan ülkeler ortasında bulunuyor.

Piyasa uzmanları, Türkiye’nin dış finansman gereksinimini karşılamak için önündeki en değerli seçenekler ortasında swap muahedesiyle sağlanacak kaynak olduğuna dikkat çekiyor.

Türkiye’nin swap mutabakatına dahil olması halinde, dolar likiditesinin artırılabileceği ve 7,26’yı aşarak tüm vakitlerin en yüksek seviyesine ulaşan Dolar/TL kuru üzerindeki satış baskısını da hafifletebileceği belirtiliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye’nin birden fazla ülkeyle swap mutabakatı yapabileceğini ve yürütülen görüşmeler konusunda optimist olduğunu söyledi.

Swap çizgisi nedir?

Swap, söz olarak değiş-tokuş yahut takas manasına geliyor.

Finans piyasalarında ise; iki tarafın belli bir vakit dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve / yahut farklı para ünitelerini karşılıklı olarak değiştirdikleri takas muahedesine “swap sözleşmesi” deniyor.

Swap piyasasında yüklü döviz swapları ile faize dayalı swap kontratları süreç görüyor.

2000’lerin sonundaki global likidite krizi sırasında sıkça başvurulan swap çizgisi uygulaması ile merkez bankaları kendi para ünitelerini öbür bankalara verip, yabancı para ünitesi alabiliyor.

Böylece piyasaya likidite sağlanarak, rastgele bir ülkenin döviz bulma ya da ödeme yapma zahmeti yaşamasının önüne geçilmesi hedefleniyor.

AFP

Swap çizgisinin kurulma gayesi ne?

Swap sınırı, Fed’in 2007 yılında Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İsviçre Ulusal Bankası ile başlattığı bir uygulama.

Piyasada likidite ıstırabının yaşandığı devirlerde de farklı bankaların iştirakiyle uygulamaya sokuldu.

Fed’in internet sitesinde, swap sınırları ve maksadına ait şu tabirler yer alıyor:

“Dolar likidite swap çizgileri, ABD finans piyasaları üzerinde yurt dışındaki mali baskılardan kaynaklanan riskleri azaltarak, ABD’li hanehalkı ve ticari işletmelerine kredi akışının devam etmesini sağlamak hedefiyle tasarlandı.

“Bu çizgiler, piyasaların baskı altında olduğu periyotlarda yabancı merkez bankalarına kendi yetki alanları içerisindeki kurumlara dolar cinsi finansman sunma kapasitesi sağlayarak, hem ABD hem de ülke dışındaki finans piyasalarındaki likidite şartlarını düzgünleştiriyor.”

Fed’in koronavirüs salgını öncesinde beş bankayla swap çizgisi muahedesi bulunuyordu.

Koronavirüs salgınının global likidite üzerinde yarattığı baskıları hafifletmek için öteki ülkeler de bu sisteme dahil edildi.

Swap mutabakatına hangi ülkeler dahil?

Koronavirüs salgını öncesinde Fed’in swap sınırına sahip olduğu ülkeler Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası (BoE), Avrupa Merkez Bankası (ECB), Japonya Merkez Bankası (BoJ) ve İsviçre Ulusal Bankası olarak sıralanıyordu.

Fed, 19 Mart tarihinde yaptığı açıklamayla, bu swap çizgisi mutabakatlarına Avustralya Merkez Bankası, Brezilya Merkez Bankası, Danimarka Ulusal Bankası, Kore Merkez Bankası, Meksika Merkez Bankası, Yeni Zelanda Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası, Singapur Para Kurumu ve İsveç Merkez Bankası’nı da dahil ettiğini bildirdi.

Açıklamada, Avustralya, Brezilya, Güney Kore, Meksika, Singapur ve İsveç’e 60’ar milyar dolar; Danimarka, Norveç ve Yeni Zelanda’ya da 30’ar milyar dolar likidite sağlanacağı tabir edildi.

Böylece, toplamda 450 milyar dolarlık bir likiditenin sağlanması amaçlanıyor.

Fed’in swap çizgisinin haftalık hacmi Nisan ayı sonunda 410 milyar dolara yaklaştı.

Mevcut swap sınırı mutabakatlarına katılmak istediğini beyan eden öteki ülkeler de var. Türkiye’nin yanı sıra Endonezya da görüşmeler yaptığını açıklarken, Bulgaristan da ECB’den swap sınırına katılma talebinde bulundu.

Reuters

Türkiye muahedeye iştirak konusunda ne diyor?

Türkiye’nin Fed’in swap mutabakatlarına dahil olmak istediğine dair birinci haberler Nisan ayı başında çıkmaya başladı.

Bloomberg ajansı 10 Nisan’da yayımladığı ve isminin açıklanmasını istemeyen kaynaklara dayandırdığı haberinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 31 Mart’ta ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda yaptığı görüşmede, Türkiye’nin Fed’in swap sınırına dahil olması fikrini gündeme getirdiğini bildirdi.

Daha sonra hem Türkiye hem de ABD tarafı hususla ilgili direkt görüşmelerin yürütüldüğünü teyit etti.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, bu hafta içinde Citigroup ve Societe Generale’in yatırımcılarla düzenlediği telekonferansta swap mutabakatı için görüşmelerin sürdüğünü ve birden fazla mutabakatın yapılabileceğini söyledi.

Albayrak, “G20’de ticaret açığı verdiğimiz ve hür ticaret muahedemiz olan ülkelerle birebir swap görüşmeleri yapıyoruz. Sonuçlanmadan yorum yapmak hakikat değil, lakin birden fazla olma mümkünlüğü yüksek” dedi.

Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal da Nisan ayı sonunda Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, G20 platformunda koronavirüs salgınına karşı alınabilecek tedbirlerle ilgili görüşmeler yapıldığını aktardı.

Uysal, “Görüşmelerde global merkez bankalarının ve mali otoritelerin bu periyotta bilhassa süratli aksiyon almalarının ve işbirliğine devam etmelerinin ehemmiyeti vurgulandı. Bildiğiniz üzere, bizim de uzun müddettir mahallî paralarla ticaretin desteklenmesi konusunda belli ülkelerle devam eden swap mutabakatlarımız var. Bununla birlikte, merkez bankalarıyla mevcut iş birliğimizi güçlendirmek ve yeni swap muahedeleri tesis etmek maksatlı görüşmeler de yapıyoruz” dedi.

Reuters

ABD tarafından hangi açıklamalar geldi?

ABD’li yetkililer, görüşmelerin devam ettiğini doğrularken, Fed tarafından hususla ilgili şimdi yapılmış kurumsal bir açıklama bulunmuyor.

Ancak Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin, dün akşam katıldığı bir aktiflikte swap sınırının Türkiye üzere talep eden ülkelere genişletilmesiyle ilgili bir soru üzerine, bu mutabakatları ABD’nin “karşılıklı inanç ilişkisi” içerisinde olduğu ve en yüksek borçlanma standartlarına sahip ülkeleri kapsadığı söyleyerek karşılık verdi.

Reuters’ta yer alan habere nazaran, Barkin, “Bu muahede tüm ülkeleri kapsamıyor” dedi.

ABD’nin Türkiye Büyükelçisi David Satterfield 1 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, iki ülke ortasındaki swap çizgisi görüşmelerinin devam ettiğini lakin bu mutabakata dahil olma kriterlerinin siyasi değil, büsbütün mali olduğunu belirtti.

Satterfield, “Türkiye de birçok öbür ülke üzere Fed ile direkt temas halinde bulunuyor. Bu düzeneğe dahil olmak için Fed’in Açık Piyasa Komitesi’nin tespit ettiği belirli kriterler var. Bunlar mali parasal şartlar, siyasi değil” dedi.

ABD Hazine Bakanlığı’dan eski bir yetkili olan Brad Setser de Financial Times gazetesine yaptığı açıklamada, Fed’in değerlendirdiği kriterler ortasında merkez bankalarının bağımsızlığının değerli bir yer tuttuğunu söyledi.

Şu anda niyet kuruluşu Council on Foreign Relations’da uzman olarak vazife yapan Setser, “Fed’in ayrıyeten Türkiye’nin döviz rezervlerinin seviyesi ve para siyasetinin çerçevesiyle ilgili de tasaları olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.