Serebral Palsi: Tanım, Sebepler, Belirtiler ve Tedavi Yöntemleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Serebral Palsi Nedir?

Serebral palsi (SP), erken fetal dönemden beş yaşına kadar olan süreçte meydana gelen beyin hasarının bir sonucu olarak tanımlanan, kas hareketlerini, tonusunu ve vücudun duruşunu etkileyen bir grup fiziksel engel durumudur. Genellikle doğumdan önce, olgunlaşmamış beynin gelişimi sırasında meydana gelen hasardan kaynaklanır. Bu nedenle, Serebral Palsi’nin belirtileri, bebeklik döneminde ya da okul öncesi yıllarda kendini gösterebilir.

Genel olarak, hareket bozuklukları, anormal refleksler, uzuvların ve gövdenin gevşekliği ya da sertliği, anormal duruş, istemsiz hareketler, dengesiz yürüyüş gibi sorunlara yol açar. Serebral Palsi yaşayan bireyler, yutma güçlüğü yaşayabilir ve göz kaslarındaki dengesizlik nedeniyle aynı nesneye bakmada zorlanabilir. Günlük yaşam üzerindeki etkisi bireyden bireye değişiklik gösterir; bazı bireyler normal bir şekilde yürüyebilirken, diğerleri için yardım gerekebilir. Ayrıca, bazı bireylerde normal ya da normale yakın zihinsel gelişim gözlemlenirken, bazılarında zihinsel engeller ortaya çıkabilir. Diğer olası sorunlar arasında epilepsi, körlük veya sağırlık da bulunmaktadır.

Serebral Palsi’nin Sebepleri Nelerdir?

Serebral Palsi’nin bilinen başlıca sebepleri, hamilelik ve doğum sürecindeki bazı etkenlerdir. Bu etkenler arasında erken doğum (prematüre), gebe annede tansiyonun yükselmesi veya düşmesi, kan uyuşmazlığı, hamilelik döneminde yaşanan kanamalar ve enfeksiyonlar yer alabilir. Ayrıca, uzamış ve zor bir doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması veya doğumdan sonra geçirilen ağır iltihabi hastalıklar, kafa darbeleri ve yüksek ateş de Serebral Palsi’ye yol açabilir. Ancak, birçok vakada bu hasarın kesin nedeni bilinmemektedir. Serebral Palsi’nin bilinen genel sebepleri şunlardır:

• Annede görülen enfeksiyonların anne karnındaki bebeği etkilemesi.
• Anormal gelişime yol açan kalıtsal gen mutasyonları.
• Beynin içinde veya çevresinde iltihaplanmaya neden olan bebek enfeksiyonları.
• Bir kaza veya düşmeden kaynaklanan kafa travması.
• İnme, yani gelişmekte olan beyne kan akışında bozulma.
• Rahimde veya yenidoğan döneminde beyin kanaması.
• Zorlu bir doğum nedeniyle beyne giden oksijen eksikliği.

Serebral Palsi’nin Belirtileri Nelerdir?

Serebral Palsi belirtileri, hafif ve şiddetli arasında geniş bir yelpazede değişiklik gösterebilir ve kişiden kişiye farklılık arz eder. SP’li bazı bireyler yürümekte ve oturmakta zorluk çekerken, diğerleri nesneleri kavrama konusunda sorunlar yaşayabilir. Belirtiler zamanla daha şiddetli hale gelebilir veya hafifleyebilir. Ayrıca, beynin etkilenen bölgesine bağlı olarak farklı belirtiler de ortaya çıkabilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Sık sık düşme.
• Yutma problemleri.
• Vücudun sadece bir tarafını tercih etme, nesneleri her zaman aynı elle tutma.
• Yuvarlanma, tek başına oturma veya sürünme gibi motor becerilerde gecikmeler.
• Kas tonusundaki aşırı sertlik ya da gevşeklik gibi değişiklikler.
• Konuşma gelişiminde gecikme ve konuşma zorluğu.
• Kaslarda sertlik ve anormal refleksler.
• Ataksi adı verilen kas koordinasyonu zayıflığı.
• Titreme, istemsiz hareketler ve nörolojik problemler, örneğin körlük.

Serebral Palsi Türleri Nelerdir?

Serebral Palsi’nin spastik, atetoid, ataksik, hipotonik ve karışık tip olmak üzere beş farklı formu bulunmaktadır. SP’nin her bir tipi, kendine özgü hareket bozukluklarına yol açabilir.

Spastik Serebral Palsi:

SP’li bireylerin yaklaşık yüzde 80’ini etkileyen Spastik Serebral Palsi, kaslarda sertliğe, abartılı reflekslere ve hareket zorluğuna neden olur. Bu tipteki bireyler yürürken dizlerini bükme veya bacaklarıyla makas benzeri hareketler yapma gibi anormallikler gösterebilir.

Atetoid Serebral Palsi:

Atetoid Serebral Palsi’ye sahip bireyler, vücut hareketlerini kontrol etmekte zorlanır. Genellikle kollarda, bacaklarda ve ellerde istemsiz, anormal hareketlere yol açar. Bu durum, yürüme, oturma, yutma ve konuşma gibi temel işlevleri de zorlaştırabilir.

Hipotonik Serebral Palsi:

Hipotonik tip, kas tonusunun azalmasına ve aşırı gevşek kaslara neden olur. Bireylerin kolları ve bacakları sarkık görünür. Bu tipteki bebekler, baş kontrollerinde yetersizlik ve nefes almakta zorluk yaşayabilir. Ayrıca konuşma zorluğu, reflekslerde zayıflık ve yürümekte güçlük gibi belirtiler de gözlemlenir.

Ataksik Serebral Palsi:

Bu tip, denge ve derinlik algısı ile ilgili sorunlar yaratır. En az görülen tiptir ve genellikle düzensiz, sakar görünen istemli kas hareketleriyle karakterizedir. Bu forma sahip bireyler, yürüme, nesneleri kavrama ve yazma gibi motor işlevleri yerine getirmekte zorlanır.

Karışık Tip:

Bazı bireylerde farklı tiplerin belirtilerinin bir kombinasyonu görülebilir. Bu durum “Karışık Serebral Palsi” olarak adlandırılır ve genellikle spastik ve atetoid formların birleşimi şeklinde ortaya çıkar.

Serebral Palsi’nin Tedavisi Var Mıdır?

Serebral Palsi’nin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır, çünkü oluşan beyin hasarını geri döndürmek mümkün değildir. Ancak, Serebral Palsi yaşayan çocuklar, modern tıbbın sunduğu destekleyici tedavilerle birçok becerilerini geliştirebilirler. Tedavi sürecinin amacı, bireylerin sınırlamalarını azaltmak ve olası komplikasyonları önlemektir.

Serebral Palsili çocuklar ve yetişkinler, uzun süreli bir tıbbi bakım ekibine ihtiyaç duyarlar. Tedavide Çocuk Nörolojisi, Fizik Tedavi, Ortopedi, Çocuk Ruh Sağlığı, Beslenme, Beyin Cerrahisi, Göz, Kulak-Burun-Boğaz bölümleri önemli rol oynar. Bu bölümler, hastanın yaşam kalitesini artıracak katkılarda bulunur.

Kas gevşetici ilaçlar, fizik tedavi, çeşitli ortezler, botulinum toksini (botoks) enjeksiyonları, kas ve kemikleri ilgilendiren cerrahi işlemler ve kas-hareket-konuşma eğitim programları, bireyin durumuna göre seçilerek uygulanır.