Nüzhet Gökdoğan: Türkiye’nin İlk Kadın Gökbilimcisi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Nüzhet Gökdoğan, Google doodle çalışması ile yeniden gündeme geldi. Bu durum, birçok kişinin Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan kimdir sorusunu sormasına neden oldu. Peki, Nüzhet Gökdoğan kimdir, nerelidir? İlk Türk astronom Nüzhet Gökdoğan kaç yaşında hayata veda etti? İşte onun hayatına dair ayrıntılar…

Nüzhet Gökdoğan Kimdir?

Türkiye’nin ilk kadın gökbilimcisi olan Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Eğitim hayatına Erenköy Kız Lisesi’nde yatılı olarak başlamış ve 1928 yılında buradan mezun olmuştur. Daha sonra, Fransa’da matematik ve fizik alanlarında eğitim almak için burs kazanmış ve bu süreçte astronomi alanına yönelmeye karar vermiştir.

Nüzhet Gökdoğan, 1932 yılında Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamladıktan sonra 1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik öğrenimi görmüş ve Paris Gözlemevi’nde staj yapmıştır. Paris Gözlemevi, Gökdoğan’a burada kalmasını teklif etse de, o yurda dönerek Kandilli Gözlemevi’nde çalışmak istemiştir. Ancak, Kandilli Gözlemevi müdürü Fatin Gökmen, onu kadın olduğu için kabul etmemiştir.

29 Ekim 1934’de İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’ne doçent olarak atanan Nüzhet Gökdoğan, bu alanda Türkiye’nin ilk kadın doçenti olarak tarihe geçmiştir. Daha sonra Yüksek Mühendis Mektebi (İstanbul Teknik Üniversitesi)’ne müderris muavini olarak atanmış ve buranın ilk kadın çalışanı olmuştur. Astronomi Enstitüsü’nün kurucusu Ord. Prof. Dr. F. Freundlich’in danışmanlığında doktora tezini hazırlamıştır.

Nüzhet Gökdoğan, yurtiçinde ve yurt dışında çeşitli bilimsel çalışmalar gerçekleştirmiştir. 1954 yılında Fen Fakültesi Dekanlığına seçilmiş ve burada önemli projelere imza atmıştır. Ayrıca, yurt dışından Lyot filtresini temin ederek Türkiye’de Güneş gözlemlerinin kapsamını genişletmeyi başarmıştır. Astronomi çalışmalarını sürdürürken, yurt içinde birçok uluslararası Astronomi kongresi ve etkinliğinin düzenlenmesine aracılık etmiştir.

Gökdoğan, yurtdışındaki gözlemevlerinin kapasitelerini araştırmış ve yurt içindeki gözlemevlerinin yetersizliğinin farkında olmuştur. 1997 yılında kurulan Ulusal Gözlemevi’nin kurulması fikrini, 1978’deki 2. Astronomi Kongresi’nde dile getirerek Türkiye’de uluslararası nitelikli büyük bir gözlemevi kurulması gerektiğini vurgulamıştır.

1948 yılında Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu gibi meslektaşlarıyla birlikte Türk Matematik Derneği’ni kurmuş, 1954 yılında ise Türk Astronomi Derneği’nin kurucuları arasında yer almıştır. 1974 yılına kadar Türk Astronomi Derneği başkanlığını yürütmüştür. Bunun yanı sıra, diğer alanlarda uzmanlaşmış kadın bilim insanları ve akademisyenlerle birlikte Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (TÜKD)’ni kurmuştur.

Nüzhet Gökdoğan, ayrıca lise düzeyindeki edebiyat ve fen sınıfları için astronomi ve spektroskopiye giriş konularında ders kitapları yazmıştır. Bu eserleriyle, bilim dünyasında önemli bir katkı sağlamış ve genç nesillere ilham kaynağı olmuştur.