Nüzhet Gökdoğan: Türkiye’nin İlk Kadın Gökbilimcisi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Nüzhet Gökdoğan, Google doodle çalışması ile yeniden gündeme geldi. Bu durum, internet kullanıcıları arasında “Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan kimdir?” sorusunu gündeme getirdi. Peki, Nüzhet Gökdoğan kimdir, nerelidir? İlk Türk astronom Nüzhet Gökdoğan kaç yaşında vefat etmiştir? İşte onun hayatına dair ayrıntılar…

Nüzhet Gökdoğan Kimdir?

Türkiye’nin ilk kadın gökbilimcisi olan Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Eğitim hayatına Erenköy Kız Lisesi’nde yatılı olarak başlayan Gökdoğan, 1928 yılında buradan mezun olmuştur. Ardından, Fransa’da matematik ve fizik alanında eğitim almak üzere burs kazanarak yurtdışına gitmiştir.

Astronomi alanında kariyer yapmak isteyen Nüzhet Gökdoğan, önce 1932 yılında Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamlamış, ardından 1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik öğrenimi görmüştür. Bu süreçte Paris Gözlemevi’nde staj yapma fırsatı bulmuş ve burada kalma teklifi almıştır. Ancak Gökdoğan, yurda dönmeyi tercih ederek Kandilli Gözlemevi’nde çalışmak için başvuruda bulunmuştur. Fakat Kandilli Gözlemevi müdürü Fatin Gökmen, Nüzhet Gökdoğan’ı kadın olması sebebiyle reddetmiştir.

Nüzhet Gökdoğan, 29 Ekim 1934 tarihinde İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’ne doçent olarak atanmış ve burada Türkiye’nin ilk kadın doçenti unvanını kazanmıştır. Daha sonra İstanbul Teknik Üniversitesi’ne müderris muavini olarak atanarak buranın ilk kadın çalışanı olmuştur. Astronomi Enstitüsü’nün kurucusu Ord. Prof. Dr. F. Freundlich’in danışmanlığında doktora tezini hazırlamıştır.

Yurtiçinde ve yurtdışında birçok bilimsel çalışmada yer alan Gökdoğan, 1954 yılında Fen Fakültesi Dekanlığına seçilmiş ve bu görevi başarıyla yürütmüştür. Astronomik gözlemlerini genişletmek amacıyla yurt dışından Lyot filtresi temin ederek Türkiye’de Güneş gözlemlerinin kapsamını artırmıştır.

Astronomi alanındaki çalışmaları sırasında, uluslararası Astronomi kongreleri ve etkinlikleri düzenleyerek bilim dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Türkiye’de büyük bir gözlemevinin kurulması gerektiğini vurgulayan Gökdoğan, 1978 yılında gerçekleştirilen 2. Astronomi Kongresi’nde bu fikri gündeme getirmiştir. Bu öneri, büyük ilgi görmüş ve Türkiye’nin bilimsel gelişimine katkıda bulunmuştur.

1948 yılında, Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu gibi meslektaşlarıyla birlikte Türk Matematik Derneği’ni kurmuştur. Ayrıca, 1954 yılında kurulan Türk Astronomi Derneği’nin de kurucuları arasında yer almış ve 1974 yılına kadar derneğin başkanlığını yürütmüştür.

Bunun yanı sıra Nüzhet Gökdoğan, başka alanlarda uzmanlaşmış bilim kadınları ve akademisyenlerle birlikte Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (TÜKD)’ni kurmuştur. Ayrıca, lise düzeyindeki edebiyat ve fen sınıfları için astronomi ve spektroskopiye giriş konularında ders kitapları yazmış ve bu alanda da önemli bir katkı sağlamıştır.