Medeni Kanun’da Kadınların Soyadı Hakkı Değişikliği

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Medeni Kanun’da Değişiklik: Kadınların Soyadı Hakkı

Medeni Kanun’un 187. Maddesine göre, kadınlar evlendiklerinde kocasının soyadını almak zorundaydı. Ancak, 22 Şubat 2023 tarihli Anayasa Mahkemesi kararıyla bu hüküm iptal edildi. Söz konusu karar, 28 Nisan 2023 tarihli Resmî Gazete’de ilan edilmesine rağmen, kadınlar bu haklarından henüz yararlanamıyorlar. Medeni Hukuk uzmanı Prof. Dr. Şükran Şıpka, 187. maddenin iptal edilmesine rağmen, uygulamanın 28 Ocak 2024’te yürürlüğe gireceğini belirtti. Bu durum, kadınlar açısından son derece sevindirici bir gelişme olsa da, aynı zamanda kafa karışıklığına yol açtığını ifade etti.

Prof. Dr. Şıpka, “Bu haktan yararlanmak isteyen kadınlar, mevcut yasalar gereği henüz haklarını kullanamıyorlar. Medeni Kanun’da evlenen kadının kocasının soyadını alma zorunluluğunu düzenleyen hüküm, 28 Ocak 2024 tarihinde ortadan kalkacak. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının yürürlüğe girmesi için 5 aylık bir süre kaldı. Bu süre zarfında, yasayı düzenleme yetkisine sahip olan TBMM’nin, iptal edilen kanunun yerine bir düzenleme yapması gerekiyor. Bu düzenlemenin içeriği de oldukça kritik. Şu anda belirsizlik hakim” dedi.

Kadının Soyadı ve Kişilik Hakkı

Prof. Dr. Şıpka, özellikle çalışan kadınlar için soyadı meselesinin önemine dikkat çekerek, “Evli kadınların soyadı hakkı gerçekten kritik bir konu. Evlilik gerçekleştiğinde kimliğimiz ve kişiliğimiz büyük ölçüde değişiyor. Erkekler için böyle bir zorunluluk yokken, kadınların evlendiklerinde kocasının soyadını almak zorunda kalması, eşitlik ilkesine aykırıdır. Bu durum, Anayasamızın 10. Maddesinde yer alan temel eşitlik ilkesine ve evlilikte eşlerin eşitliğine dair 41. Maddesine de zıt bir durum oluşturuyor” şeklinde konuştu.

Kadının Kendi Soyadı ile Evliliğe Devam Etme Hakkı

Şıpka, kadınların kendi soyadları ile evliliklerine devam etme hakkını savunarak, “Bu hak, kadının kimliği ve kişiliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Daha önceki yıllarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AHİM) ve Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurular sonucunda, birçok kararda kadının kişilik hakkının ihlali ve eşitlik ilkesine aykırılık tespit edilmiştir. Buna rağmen, kadınlar sadece kendi soyadlarını taşımak için, Medeni Kanun’da yer alan 187. madde nedeniyle dava açmak zorunda kalıyorlardı. Nüfus kayıtlarının düzenlenmesine yönelik kamu yararı ilkesi artık geçerli bir gerekçe olamaz; çünkü her bireyin T.C. numarası ve bilişim teknolojileri sayesinde bu kayıtlar arasındaki bağlantı sağlanmaktadır. Ayrıca, evli kadının nüfus kaydının kocasının kaydına taşınması da kabul edilemez bir durumdur” ifadelerini kullandı.

Şıpka, 5 ay sonra 187. maddenin yürürlükten kalkmasının ardından ne olacağının da belirsiz olduğunu vurgulayarak, “Yasa koyucunun, yani TBMM’nin bunun yerine bir düzenleme yapması gerekecek. Eşitlik ilkesine inanan bir yaklaşım benimsenirse, bu konuda Avrupa’daki standartlarla uyumlu bir düzenleme beklenebilir” dedi.

Avrupa’daki Soyadı Modelleri

Şıpka, Türkiye’nin Medeni Kanunu’nu İsviçre’den aldığını ve bu nedenle Avrupa hukukuna tabi olduğunu belirtti. Avrupa’daki uygulama örneklerini paylaşarak, yeni madde düzenlemesine ilişkin önerilerde bulundu. Şunları ifade etti: “Avrupa’da evlenen kadının soyadı genellikle değişmez. Avrupa, ailelere birkaç seçenek sunar. Eğer kadın soyadını değiştirmek istiyorsa, kocasıyla anlaşarak ya kocasının soyadını alabilir ya da her iki soyadının birleşimini kullanabilirler. İkisinin de kendi aile isimlerini kullanmaları mümkündür. Ayrıca bazı durumlarda erkek, kadın soyadını da alabilir. Nikah öncesinde herhangi bir karar alınmadığı takdirde, kadın kendi soyadıyla evliliğe devam eder. Kimlikleri değişmez, sadece nüfus kayıtlarında evli oldukları bilgisi resmi olarak işlenir.”

Prof. Dr. Şıpka, Türkiye’de bu uygulama hayata geçirildiğinde, muhtemelen geriye dönük olarak da uygulanabileceğini belirterek, bunun için kadınların bir başvuruda bulunmaları gerektiğini sözlerine ekledi.