Kelebek Hastalığı: Gamze Özdemir ve Lupus’un Ciddiyeti

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kelebek Hastalığı ve Gamze Özdemir

21 yaşındaki Milli Tekvandocu Gamze Özdemir, Türkiye’ye Balkan ikinciliği kazandırmış olmasına rağmen, kelebek hastalığı (lupus) nedeniyle hayata veda etti. Bu durum, lupus hastalığının ne kadar ciddi ve etkileyici bir rahatsızlık olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Kelebek Hastalığı Nedir?

Tam adıyla Sistemik Lupus Eritematozus olarak bilinen kelebek hastalığı, vücutta birçok organı etkileyebilen romatizmal bir hastalıktır. Hastalığın ismi, özellikle yüz bölgesinde kelebek şeklinde oluşan kırmızı döküntülerden gelmektedir. MedicalPark internet sitesinde yer alan bilgilere göre, lupus, otoimmün hastalıklar arasında yer alır. Bu tür hastalıklarda, bireyin bağışıklık sistemi hatalı bir şekilde kendi hücrelerini yabancı madde olarak algılayarak saldırıya geçer. Lupus hastalığında ise vücutta önemli bir yapı taşı olan “kollajen” maddesi hedef alınmaktadır.

KELEBEK HASTALIĞININ NEDENLERİ NELERDİR?

Hastalığın kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, genetik faktörler, çevresel etmenler ve hormonal değişikliklerin etkili olduğu düşünülmektedir. Stres, ultraviyole ışınları, enfeksiyonlar ve bazı ilaçların da hastalığı tetikleyici etkisi olduğu bilinmektedir. Kadın hormonlarından östrojen, hastalığın gelişimini artırırken, erkek hormonu testesteron etkisini azaltmaktadır. Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) durumunda, vücudun bağışıklık sistemi kendi dokularına karşı anormal bir tepki göstermektedir.

BELİRTİLERİ NELER?

Lupus hastalığı, vücudu çok çeşitli şekillerde etkileyebildiğinden, belirti ve bulguları da son derece çeşitlidir. Özellikle hastalığın başlangıç dönemlerinde eklem ağrıları ve genel hastalık belirtileri sıkça görülmektedir. Lupus hastalığında en yaygın belirtilerden bazıları şunlardır:

• Yorgunluk
• Halsizlik
• Cilt değişiklikleri. Özellikle burun ve yanaklarda görülen kelebek şeklindeki döküntü tipiktir. Ancak ciltte, güneşe maruz kalan her bölgede döküntü gelişebilir.
• Damarlarda iltihaplanmaya bağlı bulgular. Cildin küçük damarları sıkça etkilenir ve vaskülit olarak bilinen iltihap gelişebilir. Tırnakların etrafında leke şeklinde cilt altı kanamaları görülebilir. Ayrıca ağız mukozasında da iltihaplanma meydana gelebilir.
• Saçla ilgili bulgular. Saçlarda bölgesel dökülmeler olabilir ve genellikle dökülen saçların yerine yenileri gelmez.
• Raynaud sendromu. Parmak uçlarında soğuk havada meydana gelen beyaz ve mor renk değişiklikleri önemli bir bulgudur.
• Eklem bulguları. Hem büyük hem de küçük eklemlerde artralji yani eklem ağrısı vardır. Ağrı genellikle sabahları daha belirgindir. Bazı hastalarda artrit yani eklem iltihabına bağlı şişme, kızarma ve ısı artışı da gözlemlenebilir.
• Kas tutulumu. Kaslarda ağrı ve iltihaplanma gelişebilir.
• Böbrek bulguları. Böbrek tutulumu hastaların yaklaşık yüzde 70’inde görülmektedir. Bu kişilerde idrarda kan ve protein tespit edilir, ayrıca dokularda sıvı birikimi nedeniyle ödem gelişebilir. Ağır vakalarda böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilen böbrek iltihabı gözlenebilir.
• Sinir sistemiyle ilişkili belirtiler. Migren, epilepsi, denge problemleri gibi sinir sistemi bulguları ve psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda inme riski de bulunmaktadır.
• Sindirim sistemi tutulumu. Pankreatit nedeniyle sindirim problemleri sıkça görülen bir durumdur.
• Göğüs ağrısı. Akciğer ya da kalp zarında iltihaplanma bulguları vardır. Akciğer zarları arasında sıvı birikimi ve iltihaplanma, nefes alırken artan göğüs ağrısına yol açar. Kalp zarı iltihaplanmasına perikardit denir ve bu durum lupusta sıkça görülmektedir.
• Akciğer dokusunda iltihaplanma neticesinde zatürre gelişebilir.
• Lenf nodları, dalak ve karaciğerde büyüme gözlemlenebilir.
• Periton adı verilen karın zarı iltihaplandığında karın ağrısı meydana gelir.

HASTALIĞIN TANISI

Kelebek hastalığı (lupus) tanısı, klinik belirtiler ve belirli kan testleri ile konulmaktadır. Hastalara genellikle tam kan sayımı, böbrek testleri, akciğer grafisi, LE hücresi, anti DNA ve ANA gibi testler yapılır. Hekim, gerekli gördüğünde ve şüphelendiği organ tutulumuna göre daha fazla test isteyebilir. Başlangıçta tipik hastalık belirtilerini göstermeyen bireylerde tanı koymak oldukça zor olabilir ve SLE, başka doku hastalıklarıyla karışabilmektedir.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Lupus hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi amaçları, hastalığın ilerlemesini durdurmak, hayati komplikasyonları önlemek ve belirtileri hafifletmektir. Bu nedenle, erken tanı çok büyük bir önem taşımaktadır. Çünkü ilerlemiş durumları geri döndürmek mümkün değildir. Tedavi, her hasta için hastalığın şiddetine göre özel olarak planlanmaktadır. Vücutta birçok organ ve dokuda meydana gelen iltihaplar için iltihap giderici ilaçlar kullanılmalıdır. Ayrıca, bağışıklık sistemini baskılayan steroid grubu ilaçlar da tedavi sürecinde yer almaktadır. Kan pıhtılaşma eğilimi olan hastalara ise aspirin gibi kan sulandırıcı ajanlar reçete edilmektedir.