Kadir Cangızbay’ın Hayatı, Eserleri ve Düşünceleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kadir Cangızbay’ın Hayatı ve Eserleri

Kadir Cangızbay’ın vefatının ardından, akademik ve sosyal yaşamına dair bilgiler yeniden gündeme geldi. Kadir Cangızbay kimdir? Nerelidir, kaç yaşındaydı ve mesleği neydi? Bu soruların yanıtları merak ediliyor. İşte, Kadir Cangızbay hakkında bilinmesi gerekenler.

Kadir Cangızbay Kimdir?

Kadir Cangızbay, 1947 yılında İstanbul’da doğmuş bir Türk sosyolog ve akademisyendir. İlköğrenimini tamamladıktan sonra, Saint Joseph Lisesi’nden mezun olmuştur. Ardından Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nden mezun oldu (1967-1972). Mezuniyet tezi, “Köy Enstitüsü Mezunu İki Yazarın Romanları Üzerine Bir Edebiyat Sosyolojisi Denemesi” başlığı ile Mahmut Makal ve Fakir Baykurt’un eserleri üzerinden toplumsal olgular üzerine odaklanmıştır.

Cangızbay, iki yıl sosyoloji öğretmenliği yaptıktan sonra 1974 yılında AİTİA’ne asistan olarak katıldı. Burada “Kavramsal Bir Yapı Olarak Özyönetim” konulu doktorasını tamamladı. 12 Eylül 1980 Darbesi’ni ve Yükseköğretim Kurulu’nu (YÖK) protesto etmek amacıyla uzun süre doçentlik ve profesörlük unvanını reddetti. 1989’da doçent, 1996’da ise profesör unvanını aldı. Prof. Dr. Kadir Cangızbay, emekliliğine kadar Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde Kamu Yönetimi bölümünde öğretim üyeliği yapmıştır.

Cangızbay, gençlik yıllarında Fikir Kulüpleri’nin kurucularından biri olmasına rağmen, savunduğu görüşler nedeniyle oportünistlikle suçlanmış ve kulüpten uzaklaştırılmıştır. Düşünce dünyasında etkili olan isimler arasında Cemil Meriç, Saint Simon, Auguste Comte, Gurvitch, Karl Marx, Engels, Pierre-Joseph Proudhon, Mihail Bakunin ve Lev Troçki gibi düşünürler bulunmaktadır.

Kadir Cangızbay, Türkiye’de özyönetim ve anarko-komünizmi bilimsel bir çerçevede ele alan ilk sosyalist ve sosyolog olarak tanınmaktadır. Cangızbay’a göre, sosyalist devrim, sonuçları itibarıyla ne komünizmi ne de anarşizmi tam anlamıyla oluşturacak güçte değildir; bu durum, sistemin önceden var olan otoriter söylemi ideolojik olarak içinde barındırmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, kurulacak ara rejimler otoritenin devamını sağlayacak ve sosyalist devrim, devletçi bir zihniyetin egemenliği altında doğacaktır. Gerçek bir devrim, otoriteyi ortadan kaldırarak özyönetim modelini inşa etmeyi gerektirir.

Cangızbay, “Sosyalizm ve Özyönetim: Sosyalist Realiteden Reel Sosyalizme” adlı kitabında bu konuları derinlemesine açıklamaktadır. Sosyoloji ve siyaset felsefesinin yanı sıra, modernite, postmodernite, Türk ulusal kimliğinin inşası, Türkiye’de korporatizm ve komprodor rejimin oluşumu üzerine de önemli çalışmalar yapmıştır. Kadir Cangızbay, Türkiye Devleti ve resmi ideolojiyi eleştiren birçok eser kaleme almıştır.

Ayrıca, Doğu Batı, Birikim, Türkiye Günlüğü ve Toplum ve Bilim gibi dergilerde çok sayıda makale yayımlamıştır. Halihazırda, Türkiye’de sosyoloji üzerine teori üreten ve anarşizm üzerine en çok eser veren düşünürlerden biri olarak tanınmaktadır. Cangızbay, Birgün gazetesindeki köşesinde yazmaya devam etmiştir.

Kadir Cangızbay Neden Hayatını Kaybetti?

Akademisyen ve yazar olarak tanınan Prof. Dr. Kadir Cangızbay, 76 yaşında hayatını kaybetti. 2014 yılında Gazi Üniversitesi’nden emekli olan Cangızbay, Birgün’deki yazılarına 2016 yılında son verdi. Bir süredir sağlık sorunlarıyla mücadele ediyordu.

Kadir Cangızbay’ın Eserleri

• Sosyoloji ve Felsefe, Gurvitch (çeviri ve derleme)
• Özgürlüğün Bilimi, Gurvitch Sosyolojisi (çeviri-derleme)
• Siyaset-ötesi Toplum
• Komprador Rejimin Anatomisi
• Sosyolojiler değil Sosyoloji
• Sosyolojik Praksis
• Gurvitch, Sosyoloji ve Felsefe
• Hiçkimsenin Cumhuriyeti
• Çok-hukukluluk, Laiklik ve Laikrasi
• Globalleş(tir)me Terörü
• Sosyalizm ve Özyönetim