Jandarma Teşkilatının 184. Kuruluş Yıl Dönümü ve Tarihçesi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Jandarma Teşkilatının 184. Kuruluş Yıl Dönümü Kutlanıyor

Jandarma Teşkilatı Ne Zaman Kuruldu?

Türk Jandarma Teşkilatı, ilk nizamnamesi olan “Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi” ile 14 Haziran 1869‘da resmi olarak hayata geçirilmiştir. Bu tüzük ile birlikte, zabıtanın görev ve sorumlulukları hukuki bir çerçeveye kavuşturulmuş; her ilde piyade ve süvarilerden oluşan birer “zaptiye alayı” kurulmuştur. Ancak, arşiv belgelerine göre, 1839 yılından itibaren “jandarma” teriminin kullanıldığına dair belgeler bulunduğundan, Türk Jandarma Teşkilatı’nın kuruluş tarihi olarak 1839 yılı kabul edilmektedir.

Sadrazam Sait Paşa, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında modern bir zabıta teşkilatının kurulması amacıyla İngiltere ve Fransa’dan subaylar getirerek, teşkilatın yeniden yapılandırılmasına öncülük etmiştir. Bu çerçevede, 20 Kasım 1879‘da “seraskerlik” makamına bağlı “Umum Jandarma Merkeziyesi” kurulmuştur.

Jandarma Teşkilatı, 1908 yılında İkinci Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte Rumeli’deki başarıları dolayısıyla 1909 yılında yeniden düzenlenmiş ve “Harbiye Nezareti”ne bağlanarak “Umum Jandarma Kumandanlığı” adını almıştır. Jandarma birlikleri, 1914-1918 yılları arasında Birinci Dünya Savaşı ve 1919-1922 yılları arasında Kurtuluş Savaşı’nda iç güvenlik görevlerini yürütmekle birlikte, birçok cephede de yurt savunmasına katılmıştır.

Cumhuriyetin ilanından sonra, Jandarma Teşkilatı birçok devlet kurumu gibi yeniden yapılandırılmıştır. 1918’de kapatılan Jandarma Astsubay Okulu, İzmit’te yeniden açılmış; sabit jandarma bölge müfettişlikleri ve il jandarma alay komutanlıkları tekrar teşkilatlandırılmıştır. Ayrıca, seyyar jandarma birlikleri de güçlendirilmiştir.

Teşkilat, bugünkü hukuki statüsünü 10 Haziran 1930‘da çıkarılan 1706 sayılı Jandarma Kanunu ile elde etmiştir. 1937 yılında “Jandarma Teşkilat ve Vazife Nizamnamesi” yürürlüğe girmiş; 1939’da ise teşkilat, sabit jandarma birlikleri, seyyar jandarma birlikleri, jandarma eğitim birlikleri ve okullar olmak üzere dört grup halinde yeniden düzenlenmiştir.

1956 yılında yürürlüğe giren 1815 sayılı “Sınır, Kıyı ve Karasularımızın Muhafaza ve Emniyeti ve Kaçakçılığın Men ve Takibi İşlerinin Dahiliye Vekaletine Devri Hakkında Kanun” ile, o zamana kadar Gümrük ve Tekel Bakanlığına bağlı Gümrük Umum Kumandanlığı tarafından yürütülen sınır, kıyı ve kara sularının emniyeti ve korunması ile gümrük bölgelerinde kaçakçılığı men, takip ve tahkik görevleri Jandarma Genel Komutanlığına devredilmiştir.

İlk Jandarma Bölge Komutanlığı, Ankara‘da kurulmuştur. 1957 yılında jandarma sınır birlikleri tugaylar haline dönüştürülmüş ve jandarma eğitim tugayları kurulmuştur. Teşkilata 1961 yılında jandarma bölge komutanlıkları eklenmiş, 1963 yılında ise Foça Jandarma Komando Okulu hizmete girmiştir. İlk Jandarma Bölge Komutanlığı, 1961 yılında Ankara’da faaliyete geçmiştir.

Teşkilatın gökyüzündeki gözü sayılan ilk Jandarma Havacılık Birliği, Diyarbakır‘da 1968 yılında Hafif Helikopter Bölük Komutanlığı adıyla faaliyete geçirilmiştir. Jandarma, kıyı ve kara sularının korunması görevlerini zaman içinde devretmiştir.

Jandarma teşkilatının görev ve yetkilerinin belirlendiği 2803 sayılı Kanun, 1983 yılında yürürlüğe girmiştir. Sorumluluk sahasında meydana gelen olayların bilimsel yollarla araştırılması ve yargıya götürülmesi amacıyla 23 Mart 1989’da başlatılan çalışmalarla, 1993 yılında Ankara’da Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı kurulmuştur. Jandarma Genel Komutanlığı, 15 Temmuz 2016 tarihinde Fetullahçı Terör Örgütü’nün gerçekleştirdiği darbe girişiminin ardından, 27 Temmuz 2016’da çıkarılan 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır.