Huzursuz bacak sendromu nedir, belirtileri nelerdir?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) bacaklarda rahatsızlık hissi ile ortaya çıkan ve bazen ailevi özelliği de olan bir hastalık kümesi olarak tanımlanıyor. Huzursuz bacak sendromunun görülme sıklığı ülkeden ülkeye değişiyor ve  doğudan batıya yanlışsız sıklığı artıyor. Ülkemizde yapılan çalışmalarda toplumda görülme sıklığının yüzde 3 civarında olduğu belirtiliyor.

Hastalığın ortaya çıkış yaşı çok değişkendir. Ailevi formlarda yakınmalar sıklıkla genç yaşlarda, hatta çocukluk çağında ortaya çıkabiliyor. Nöroloji Uzm. Dr. Figen Hanağası huzursuz bacak sendromunun belirtilerine ve işaretlerine dikkat çekiyor;

UYKUSUZLUĞA NEDEN OLUYOR

Hastalar çoklukla yakınmalarını tam tanım edememekle birlikte bacaklarda rahatsızlık, karıncalanma, germe hissi, ağrı ve uyuşmadan şikayet ediyor. Akşamüzeri ve gece yatarken bacaklar hareketsizken ortaya çıkan bu yakınmalar, hasta kalkıp dolaştığında, bacaklarını hareket ettirdiğinde yahut masaj yapıldığında rahatlıyor.

Hastalık kişiyi nasıl tesirler?

Bazı hastalarda yakınmaların şiddeti ve sıklığı o kadar fazladır ki gece uykuya dalmakta zorlanıyor ve uyku kaliteleri bozuluyor. Kalitesiz ve yetersiz uyku sonucunda da hastaların günlük hayatı etkilenmeye başlıyor. Oturularak yapılan uzun vadeli seyahatlerde, sinema, tiyatro, konser ya da iş toplantıları üzere toplumsal ortamlarda hastalar epey zahmet duyabiliyor.

Tanıyı nasıl koyarız? Hangi belirtilere dikkat etmemiz gerekir?

Huzursuz bacak sendromu olan şahıslarda aşağıdaki yakınmaların tümü vardır.

.Bacaklarda huzursuzluk hissine bağlı hareket ettirme ihtiyacı

.Bu yakınmaların oturma ve yatma üzere istirahat durumlarında ortaya çıkması

.Bu yakınmaların akşam saatlerinde ya da gece ortaya çıkması ya da artması

.Bacakları hareket ettirmekle bu huzursuzluk hissinin bir müddetliğine azalması yahut kaybolması

En sık nedenleri nelerdir?

Birincil  tip ve ikincil tip olmak üzere iki kümede ele alınıyor.

Birincil tip olanlar, ailevi olan ve olmayan olarak iki kümeye ayrılıyor. Bu kümede huzursuz bacak sendromuna neden olabilecek öbür bir hastalık bulunmuyor.

İkincil tip olanlar ise bir hastalık yahut etkenler sonucunda ortaya çıkan kümedir. Bunların ortasında; Parkinson hastalığı, böbrek hastalığı, polinöropati (sinir ucu iltihabı), demir eksikliği, vitamin ve mineral eksikliği, gebelik, birtakım romatolojik hastalıklar sayılabiliyor. Depresyon, psikoz ve alerji ilaçları hastalığın çıkmasında yahut şiddetinin artmasında etken olabiliyor. Ayrıyeten kafein, alkol ve sigaranın da huzursuz bacak sendromu bulgularını kötüleştirebileceği akılda tutulması gerekiyor. Gebelikte olan huzursuz bacak sendromu ile ilgili yakınmalar birinci defa ortaya çıkabilir ya da gebelik öncesi var olan yakınmalar artış gösterebilir. Bilhassa gebeliğin son aylarında yakınmalar şiddetlenebiliyor.

Huzursuz bacak sendromu uykuda da olur mu?

Huzursuz bacak sendromu olan hastaların bir kısmında, gece uykudayken aşikâr müddetlerle tekrarlayan ve şiddetli durumlarda uykunun yapısını bozabilen, bacaklarda atma, irkilme halinde hareketler ortaya çıkar. “Uykuda periyodik bacak hareketi bozukluğu” ismi verilen bu sendrom, huzursuz bacak sendromu olan hastaların yaklaşık yüzde 80’inde mevcuttur. Hastalar çoklukla bu hareketlerden habersiz oldukları için hasta yakınının tabirine başvurulur. “Gece yatakta tekme atıyor”, “Aniden bacağı sıçrıyor, irkiliyor” halinde hasta yakınından bilgiler alınıyor.

Hastalık müddeti ne kadardır? 

Gebelik devri ve birtakım sekonder nedenlere bağlı olan küme dışındaki hastalarda hastalığın bizatihi gerileyip geçmesi ender görülüyor. Hastalık hayat uzunluğu, alevlenme devirleri ile dalgalı bir seyir izleyebiliyor. Hastalar bazen yakınmalarının azaldığını hatta kaybolduğunu da tabir edebiliyor. Lakin bir müddet sonra hastalık bulguları tekrar ortaya çıkabiliyor. Kandaki demirin eksilmesi, gerilim, çok idman, alkol, sigara ve kafein hastalığın şiddetinin artmasında ve tetiklenmesinde rol oynayan etmenler ortasında yer alıyor.

Nasıl teşhis konur? 

Hastalığın tanısı, uyku hastalıkları ile ilgili uzman tabiplerin detaylı hastalık hikayesini alması ve muayenesi sonucunda konuyor. Huzursuz bacak sendromuna yol açabilen öbür nedenleri dışlamak için de birtakım kan analizleri ve gerektirdiğinde elektrofizyolojik testler istenebiliyor.

Tedavisi var mıdır?

Tedavide birçok ilaç kullanılmakla birlikte birinci olarak eşlik edebilen hastalıkların ve metabolik bozuklukların saptanması ve tedavisi gerekiyor. Hastaların birçoklarında kolaylaştırıcı nedenler tedavi edilse de (anemi, vitamin eksikliği vb.) yakınmalar devam edebiliyor. Hafif şiddette yakınmalar masaj, sıcak-soğuk uygulama, idman, tetikleyen ilaçlardan ve kafeinden uzak durma ile gerileyebilir. Sendromun orta ve şiddetli seviyede seyrettiği hastalarda ilaç tedavisine başlanıyor. Yakından takip edilen bu hastalarda doz ayarlaması yapılarak hastalığın aktivitesi baskılanıyor İlaç tedavisi ile hastaların birçoklarında epey yüz güldürücü sonuçlara ulaşılması mümkün hale geliyor.

Nöroloji Uzm. Dr. Figen Hanağası