Hava Kirliliği ve Yaşam Süresi: Etkileri ve Bölgesel Farklılıklar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Hava Kirliliği ve Yaşam Süresi Üzerindeki Etkileri

Chicago Üniversitesi Enerji Politikası Enstitüsü’nün (EPIC) yayımladığı bir rapor, hava kalitesinin kötü olduğu bölgelerde yaşamanın insan ömrünü ortalama iki yıldan fazla kısalttığını ortaya koymaktadır. Rapor, çok küçük partiküler maddeler olarak bilinen PM’nin, hava kirliliğinin “kamu sağlığı açısından en büyük dışsal tehdit” olmaya devam ettiğini vurgulamaktadır. Araştırma, motorlu taşıtlar, sanayi üretimi ve orman yangınlarının yol açtığı hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkisinin, sigara içmeye eşdeğer olduğunu göstermektedir. Ayrıca, bu kirliliğin etkisinin alkol kullanımından üç kat daha tehlikeli olduğu belirtilmektedir.

Rapor, ülkelerin 2021 yılındaki ortalama PM2.5 değerini esas alarak bu verileri sunmaktadır. PM, havadaki çok küçük parçacıklar için kullanılan bir terimdir ve 2,5 mikrometre ve daha küçük çaplı parçacıklar PM2.5 olarak adlandırılmaktadır. İndeks, metreküp başına düşen PM2.5 yoğunluğu ölçümlerine dayanmaktadır. Bu partiküller, akciğerlerin derinliklerine ve kan dolaşımına girerek diğer organları da olumsuz etkileyebilmektedir.

Güney Asya Hava Kirliliği Sorunu

Güney Asya, hava kirliliğinden en fazla etkilenen bölge olarak ön plana çıkmaktadır. Buradaki hava kirliliği, beklenen yaşam süresinin ortalama 5 yıldan fazla azalmasına yol açmaktadır. Kirliliğin en yoğun olduğu Bangladeş, Hindistan, Nepal ve Pakistan’daki yaşam süresi kaybı, küresel kaybın yarısından fazlasını oluşturmaktadır. Hızlı sanayileşme ve nüfus artışı, bu bölgede hava kalitesinin düşmesine neden olan başlıca etkenler arasında yer almaktadır. Güney Asya’daki mevcut parçacık kirliliği seviyesi, 21. yüzyılın başındaki seviyenin yüzde 50 üzerinde seyretmektedir.

Hava kirliliği konusunda lider konumda olan Bangladeş’te, nüfus başına kaybedilen yaşam süresi 6,8 yıla ulaşırken, ABD’de bu süre yalnızca 3,6 ay olarak kaydedilmektedir. EPIC, uydu görüntülerini inceleyerek havada kirlenmeye neden olan partiküllerin miktarını ve bunların yaşam süresi üzerindeki etkilerini hesaplamaktadır. Raporda, Hindistan’ın 2013 yılından itibaren dünya hava kirliliği artışında yüzde 59 pay sahibi olduğu belirtilmektedir. Nüfus yoğunluğu oldukça yüksek olan ve dünyanın en kirli şehirleri arasında yer alan Yeni Delhi’de, yaşam süresi beklentisi bu sebeple kişi başına 10 yıldan fazla azalmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Standartları

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) standartlarına göre, bir bölgede temiz hava solunabilmesi için PM2.5 değerinin metreküp başına en fazla 5 mikrogram olması gerekmektedir. WHO, hava kirliliğinin bu seviyeye indirilmesi durumunda ortalama yaşam süresinin 2,3 yıl artacağını hesaplamaktadır. Bu durumda, artan yaşam süresi Pakistan’da 3,9 yıla, Nepal’de ise 4,6 yıla kadar çıkmaktadır. Raporda ayrıca, Çin’in 2013-2021 yılları arasında hava kirliliğini yüzde 42,3 oranında azalttığı ifade edilmektedir.

Türkiye’de Hava Kirliliği Durumu

Türkiye’de metreküp başına PM2.5 miktarı 21,8 mikrogram olarak belirlenmiştir. Bu, WHO standartlarının neredeyse 4,5 katına tekabül etmektedir. Eğer bu miktar, WHO standartlarına çekilirse, Türkiye’de bir insanın ortalama yaşam beklentisinin 1,6 yıl artacağı öngörülmektedir. 2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu’na göre Avrupa bölgesinde havası en kirli şehirler arasında Iğdır öne çıkmaktadır.