Güneş Rüzgarlarının Kaynağı: Pikoflare Jetleri Üzerine Yeni Gözlemler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Güneş Rüzgarlarının Gizemi Çözülüyor

Güneş’in sürekli olarak püskürttüğü güneş rüzgârları, bilim insanları için uzun zamandır bir merak konusu olmuştur. Son yıllarda yapılan birçok araştırmaya rağmen, bu yüklü parçacık akımlarının kaynağı hala tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA’nın ortak projesi olan Güneş Yörünge Aracı (Solar Orbiter) üzerinde bulunan Aşırı Ultraviyole Görüntüleyici (EUI) enstrümanının geçen yıl elde ettiği görüntüler, bu rüzgârlara güç veren mekanizmalar hakkında önemli bilgiler sunmuş olabilir.

Güneş Rüzgarlarının Kaynağını Anlama Çabası

Donanımhaber’in Science dergisinden aktardığı bir makaleye göre, araştırmacılar Solar Orbiter’ın çektiği görüntülerde Güneş’in “koronal delik” olarak adlandırılan karanlık bir bölgesinden çıkan çok sayıda “jet” gözlemlemişlerdir. Ekip, bu plazma yüklerine “pikoflare jetler” adını vermiştir. Çünkü bu jetler, en büyük Güneş patlamalarının üretebileceği enerjinin yaklaşık trilyonda biri kadar enerji içermektedir. Her bir jetin süresi 20 ila 100 saniye arasında değişmekte ve plazmayı yaklaşık 100 km/s hızla uzaya püskürtmektedir. Bu jetler, uzun zamandır aranan Güneş rüzgarının kaynağı olarak değerlendirilmektedir.

Koronal deliklerin, bu fenomenin kaynak bölgeleri olarak bilindiği uzun zamandır bilinse de, bilim insanları plazma akışlarının bu deliklerden tam olarak nasıl çıktığını anlamakta zorluk çekmektedir. Bu keşif, yıllardır yanıtlanmayı bekleyen bir sorunun cevabı olabilir. Max Planck Güneş Sistemi Araştırmaları Enstitüsü’nden çalışmanın başyazarı Lakshmi Pradeep Chitta, bu jetler hakkında şu açıklamayı yapmıştır: “Gözlemlediğimiz pikoflare jetler, Güneş koronasında daha önce gözlemlenmemiş en küçük ve enerji açısından en zayıf jet türüdür. Ancak, yaklaşık 1 dakika boyunca süren bir pikoflare jetinin enerji içeriği, İngiltere’deki yaklaşık 10.000 hanenin bir yıl boyunca tükettiği ortalama güce eşittir.”

Chitta’nın ekibi, Solar Orbiter’ı kullanarak koronal delikler ve diğer potansiyel Güneş rüzgarı kaynaklarını izlemeye devam edecektir. Bu gözlemler, gezegenimizde auroraların oluşumundan sorumlu plazma akışları hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlarken, aynı zamanda Güneş’in koronasının neden yüzeyinden çok daha sıcak olduğunu anlama çabalarına da ışık tutacaktır.

Güneş’in Dünya Üzerindeki Etkileri

Güneş’in manyetik alanını ve güneş rüzgarını anlamak son derece kritik bir öneme sahiptir. Çünkü bu etkenler, GPS, telekomünikasyon gibi ağ tabanlı sistemlerin yanı sıra, uydular ve Uluslararası Uzay İstasyonu gibi alçak Dünya yörüngesindeki nesnelerin faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyebilecek yüklü parçacıklar taşımaktadır. Güneş rüzgarı, Dünya’nın manyetik alanıyla çarpıştığında, kuzey ve güney ışıkları gibi renkli auroraların oluşmasına da neden olmaktadır.

Önceki gözlemler, gökbilimcilere Güneş rüzgarının bir kısmının Güneş üzerindeki koronal deliklerden kaynaklandığını göstermiştir. Bu delikler, manyetik alanın Güneş’e geri dönmek yerine dışa doğru uzandığı bölgeler olarak bilinir. Güneş’in manyetik alanı o kadar geniştir ki, Plüton’un ötesine kadar uzanır ve güneş rüzgarının Güneş Sistemi boyunca doğrudan seyahat etmesi için bir yol sağlar. Ancak bilim insanlarını düşündüren bir diğer soru, yüklü parçacıkların ilk etapta nasıl salındığıdır.

Solar Orbiter’ın gözlemleri, güney kutbunda küçük bireysel jetler içeren bir koronal delik tespit etmiştir. Her bir jet, az miktarda plazma salmakta, bu da Güneş rüzgarının sanıldığından daha az sürekli bir akış olduğunu göstermektedir.