Gökbilimcilerin Keşfi: Dev Kahverengi Cüce WD 0032-317B

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Gökbilimcilerin Yeni Keşfi: Dev Kahverengi Cüce

Kısa bir süre önce gökbilimciler, bilinen en büyük kahverengi cücelerden birini keşfetti. Bu cisim, Jüpiter’in kütlesinin 75 ile 90 katı arasında bir değere sahip olup 8.000 K (yaklaşık 7.725° Santigrat) sıcaklığa ulaşmaktadır. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Güneş’in yüzey sıcaklığı yalnızca 5.772 K (yaklaşık 5.500° Santigrat) civarındadır. Gökbilimciler, 2019 ve 2020 yıllarında Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobunu kullanarak bu son derece sıcak ve aşırı büyük kahverengi cüceyi gözlemlemişlerdir. Elde edilen bulgular ise kısa bir süre önce Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.

Kahverengi Cüce Nedir?

Kahverengi cüceler, gezegenler ile yıldızlar arasında ilginç bir konuma sahip olan gizemli cisimlerdir. Bu cisimler, Jüpiter gibi gaz devlerinden daha büyük olmalarına rağmen, küçük yıldızlardan daha küçüktürler. Kahverengi cüceler, yıldızların nükleer füzyon yapmaları için gerekli olan hidrojen yakma kütlesine ulaşamadıkları için, genellikle “başarısız yıldızlar” olarak adlandırılırlar. Son araştırmada, ekip daha saygılı bir yaklaşım benimseyerek bu cismi (WD 0032-317B) “ışınlanmış Jüpiter benzeri” olarak tanımlıyor. Bu kahverengi cüce, Dünya’dan yaklaşık 1.406 ışıkyılı uzaklıkta bulunan bir beyaz cüce yıldızının yörüngesinde dönmektedir. Araştırma ekibi, bu kahverengi cücenin yaklaşık bir milyon yıl önce, partneri olan beyaz cüce ile birlikte bir gaz zarfı içinde bulunduğunu öne sürmektedir.

Gece Tarafı Yıldızla Baktığında Çok Daha Soğuk

Kahverengi cüceler, yıldızların parlaklığını ve etkin sıcaklıklarını gösteren Hertzsprung-Russell diyagramında genellikle en soğuk ve en sönük cisimler olarak yer aldıkları için, bu cismin yüksek sıcaklığı oldukça dikkat çekici bir durum olarak öne çıkmaktadır. Kahverengi cüce, beyaz cüce ile gelgit kilitlidir, yani kavurucu gündüz tarafı her zaman yüzey sıcaklığı yaklaşık 37.000 K (yaklaşık 36.725° Santigrat) olan beyaz cüceye bakmaktadır. Ancak, kahverengi cücenin gece tarafı, yıldıza bakan tarafından çok daha soğuk olup, yaklaşık 2.000 K (yaklaşık 1.725° Santigrat) civarında bir sıcaklık göstermektedir.

Kahverengi cüceleri sıcak Jüpiterler ile karşılaştırmak, yani ev sahibi yıldızlarının etrafında dönen ve bu yıldızlardan dolayı aşırı sıcaklığa ulaşan gaz devleri ile benzetmek, gökbilim camiasında yeni bir olgu değildir. 2021 yılında gökbilimcilerin Jüpiter’de kahverengi cücelerde gözlemlenen benzer şeritler ve kutup fırtınaları ile ilgili bulgular elde etmesi, bu benzetmenin daha önce fark edilenlerden daha uygun olduğunu kanıtlamıştır. Ancak, kahverengi cüceler suyun kaynama noktasından daha soğuk olabilmektedirler. Bilinen en soğuk kahverengi cüce, -23° Santigrat gibi düşük bir sıcaklığa sahiptir ve bu durum, bazı tanımlamalara göre onun bir kahverengi cüce değil, sıra dışı bir öte gezegen olduğunu göstermektedir.