Fil Hastalığı (Lenfödem): Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Fil Hastalığı (Lenfödem)

Fil hastalığı, genellikle uzuvlarda şişlik ile kendini gösteren, proteinden zengin lenf sıvısının hücreler arası alanda birikmesi sonucu oluşan bir durumdur. Diğer bir deyişle, lenf ödem, lenf drenajı ve kılcal damar filtrasyonu arasındaki dengenin bozulması ile hücreler arası sıvı ve protein miktarının artmasıdır.

Fil Hastalığı Neden Olur?

Vücudumuzda, kan dolaşımının dışında, dokular arasındaki boşluklardaki sıvıları toplayan ve bu sıvıları sürekli olarak yenileyen bir sistem olan lenfatik dolaşım mevcut. Lenfatik dolaşım, tüm vücutta dokularımızda bulunan sıvıları, gözle görülmeyecek kadar küçük ve ince kanallar aracılığıyla toplayarak, bu sıvıların belirli noktalarda nod (düğüm) adı verilen bölgelerde birikmesini sağlar. Ardından, bu sıvılar nodlar aracılığıyla derin sisteme yönlendirilir ve kirli kanla birleşerek kalbin sağ kısmına ulaşır.

Lenfatik dolaşımın birçok önemli görevi vardır. Bu görevler arasında, dokulardaki sıvı miktarının ayarlanması ve yenilenmesi, bağırsaklarda gıdaların emilimi ve nodlarda (düğümlerde) immün sistem hücrelerinin olgunlaşması sayılabilir.

Kollar ve bacaklardaki cilt seviyesindeki lenf kanalları, çeşitli nedenlere bağlı olarak tıkanabilir. Bu nedenler, doğuştan gelen anatomik bozukluklar (primer: birincil) olabileceği gibi, enfeksiyon, travma veya cerrahi operasyonlar (örneğin, kanser tedavisi sonrası lenf düğümünün çıkartılması) gibi durumlar (sekonder: ikincil) ile de oluşabilir. Sonuç olarak, lenf kanallarının veya lenf düğümlerinin hasar görmesi, dokularda sıvı emilim işleminin yeterli düzeyde yapılamamasına ve sıvının birikmesine neden olur. Özellikle kollar ve bacaklarda ödem oluşmaya başlar. Hastalığın nedenleri farklılık gösterdiğinden, her yaş grubunda ve cinsiyette görülebilmektedir. Primer nedenli ödemler, doğuştan gelen anatomik bozukluklar nedeniyle genellikle doğumda veya genç yaş grubunda daha sık fark edilir.

Zamanla oluşan ödem, vücutta ciltte bazı değişikliklere yol açar. Cilt genişlemeye ve kalınlaşmaya başlar. Lenf sıvıları, cildin beslenmesini bozar ve ciltte sızıntılar ve yaralar meydana gelir. Sonuç olarak, kollar ve bacaklar genişlemeye ve ağırlaşmaya başlar. İleri evrelerde bu durum, hareket zorluğu ve yaralar içinde kalmış uzuvlarla sonuçlanır.

Fil Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Fil hastalığının en belirgin belirtisi, etkilenen kol veya bacakta şişkinliktir. Diğer belirtiler arasında şunlar yer alır:

• Şişkinlik gelişen bölgede eklem hareketlerinde kısıtlılık.
• Ciltte gerginlik hissi ve sertlik.
• Etkilenen uzuvda ağırlık ve rahatsızlık hissi.
• Uzunlar arası çap farkı.
• Tekrarlayan enfeksiyon ataklarında kızarıklık, şişlik ve ısı artışı.
• İleri derecede şişme ve ciltte kalınlaşma.

Fil Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Cerrahi tedavi seçenekleri mevcuttur. Gözle görülmeyecek kadar küçük damarlar, süpermikrocerrahi teknik ile yüksek teknolojili cerrahi mikroskop kullanılarak tespit edilebilir ve tıkalı olan damar segmentleri, dokularda mevcut olan mikroseviyedeki toplardamar dolaşımına aktarılabilir. Bu tedavi yöntemi, lenfovenöz anastomoz olarak adlandırılır ve tıkalı lenfatik kanalları alternatif akım yolları ile yeniden düzenlemeyi hedefler. Tedavi, erken evrede uygulandığında umut verici sonuçlar vermektedir. Ayrıca, vücudun farklı noktalarından alınan sağlıklı lenf düğümlerinin hasarlı bölgelere nakledilmesi de alternatif bir çözüm sunar.

Çok ileri evredeki ödemlerde, yağ dokusu ve cilt altı dokuların büyümesi de hastalığa eşlik ettiğinden, süpermikrocerrahi tek başına yeterli olmayabilir. Bu durumda, liposuction ve kitle çıkartılması gibi daha agresif tedavilere ihtiyaç duyulabilir.

Manuel lenf drenajı, kompresyon (bandaj veya çorap), egzersiz veya cilt bakımı gibi tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Manuel lenf drenajı, elle uygulanan özel bir masaj tekniği ile lenf sıvısının serbest akışını sağlar. Bu yöntemle, lenfödemin biriktiği bölgeden lenf sıvısı alınarak vücudun diğer bölgelerine akışı sağlanır. Masajın tekniği, ödemin aşaması ve alanına göre değişiklik gösterir ve lenfödem masajı, özel eğitim almış fizyoterapistler tarafından uygulanmalıdır. Yanlış yapılan masajlar, lenfödemi daha da artırabilir.

Kompresyonda ise, lenfödem tedavisinde uygulanan bandajlar, kompresyon sırasında yüksek basınç ve istirahat sırasında düşük basınç uygulayarak biriken sıvının dışarı atılmasını sağlar. Bandajlama sonrası, hastaların kişiye özel yapılmış kompresyon çorapları kullanması önerilir.