Detoks Nedir? Vücudun Temizlenme Süreci ve Diyetlerin Etkileri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Detoks Nedir ve Neden Önemlidir?

Detoks, iki farklı anlamda kullanılan bir terimdir. Bunlardan biri, ciddi alkol ve uyuşturucu bağımlılığı olan bireylerin vücudunu bu maddelerden arındırmaya yönelik tıbbi bir süreçtir. Diğeri ise, vücuttaki zararlı maddeleri, yani “toksinleri” temizlediği iddiasıyla pazarlanan ürünler ve yöntemlerle evde yapılan detoks uygulamalarıdır. Modern yaşam, bizi birçok sentetik kimyasal ve bazı zararlı doğal maddelerle karşı karşıya bırakmaktadır. Peki, bu maddelerin detoks yoluyla vücuttan atılacağına dair yapılan vaatler ne kadar gerçekçi?

Vücudun Doğal Temizlik Mekanizmaları

Alkolü bıraktığınızda ve sağlıklı bir diyete geçtiğinizde, toksinlerin vücudunuzdan atılacağı doğrudur. Ancak bu, sadece çiğ sebzeleri sıkarak içtiğinizde gerçekleşmez; bu, sürekli bir süreçtir. Vücudumuzda zararlı maddeleri temizlemeye yönelik oldukça akıllı bir sistem bulunmaktadır. Derimizden solunum yollarındaki ince tüylere ve mukusa kadar birçok unsur, zararlı maddelerin arındırılmasına yardımcı olur.

• Peyer plakları: İnce bağırsakları çevreleyen bu lenf dokusu, zararlı maddelerin besinlerle birlikte bağırsaktan emilip kan dolaşımına girmesini engeller.
• Böbrekler: Dakikada yarım fincan kanı temizleyerek, üre gibi toksinlerin idrarla atılmasını sağlar.
• Karaciğer: Alkol alındığında devreye girerek detoks sürecini başlatır. Önce enzimler aracılığıyla alkol, asetaldehite dönüştürülür. Asetaldehit toksik bir madde olmasına rağmen, hızla asetik asit, karbondioksit ve suya dönüştürülür.

Detoks Diyetleri: Faydaları ve Sınırlamaları

Özel detoks diyetleri gerçekten işe yarar mı? Bu diyetler oldukça çeşitlidir. En basit olanları, alkol, kafein ve rafine şeker tüketimini kesmeye yönelikken; bazıları günlerce sadece sıvı tüketimini hedefler ve ardından azar azar katı gıdalara geçiş yapmayı içerir. Alkol detoksu açısından, birkaç hafta süren tek bir detoks programı yerine, her hafta birkaç gün alkolden uzak durmak daha iyi sonuçlar verebilir.

Yeterli Araştırma Yok

2012 yılında Exeter Üniversitesi’nden tamamlayıcı ve alternatif tıp uzmanı Edzard Ernst, evde yapılan detoksları inceleyen yeterli sayıda araştırma bulmakta zorluk yaşamıştır. Çünkü bu konudaki literatür araştırıldığında, çoğu uyuşturucu detoks programlarını kapsayan çalışmalara rastlanmaktadır. 2014 yılında, Sydney merkezli iki araştırmacı, detoks diyetleri ile ilgili yaptıkları incelemede, bilimsel kriterlere uygun fazla araştırma bulamamışlardır. Buldukları dar kapsamlı birkaç çalışmada, 2000 yılında detoks uygulayan 25 kişinin sonrasında kendilerini daha sağlıklı hissettikleri ve karaciğer fonksiyonlarında bir miktar iyileşme gözlemlendiği belirtilmiştir. Ancak genel olarak, detoks diyetinin işe yaradığına dair yeterli veri bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu tür diyetleri uygulayan kişilerin tanıklıkları ön plana çıkmaktadır. Şok diyet uygulayanlar, kısa vadede kilo kaybı yaşayabilir ancak bu durumun uzun vadede devam ettiğini gösteren veri bulmak oldukça zordur.

Detoks Yapmaya Değer mi?

Alkol detoksu açısından, birkaç hafta süren tek bir detoks programı yerine, her hafta birkaç gün alkolden uzak durmak daha iyi sonuçlar verebilir. Daha fazla meyve ve sebze tüketimine odaklanmak elbette yararlıdır. Ancak bu tür kısa süreli çözümler, uzun vadede sağlıklı beslenme programları (örneğin Akdeniz diyeti) ve düzenli egzersiz kadar etkili değildir. Yine de, detoks düşüncesi birçok insan için cezbetmektedir. Aşırı tüketimden ötürü kendinizi bir süreliğine cezalandırmak istiyorsanız, belki de vücudunuzdan toksinleri değil, pişmanlıklarınızı atmak istiyorsunuz!

Detoks, psikolojik olarak yeni bir başlangıcı da ifade edebilir; eski alışkanlıklardan kurtulup daha olumlu ve sağlıklı olanları edinmek açısından. Ancak, eski alışkanlıklara dönmemek için sağlam bir plana sahip olmanız gerekmektedir. Bu nedenle, detoksu, bağırsaklarınızı ve diğer organlarınızı zararlı maddelerden temizlemek yerine, eski alışkanlıklardan kurtulma anlamında bir metafor olarak değerlendirebiliriz. Zira, vücudumuz özel çaylar, meyve-sebze suları veya katı diyetler olmadan da kendisini sürekli olarak temizlemektedir. Yine de daha sağlıklı bir diyetle, bol su içerek, düzenli egzersiz yaparak ve yeterli uyku alarak bu süreci kolaylaştırabilirsiniz.