25 January 2025 Saturday
News
28 yıl önce yaşanan Srebrenitsa katliamı, Avrupa’nın tanık olduğu en büyük insan kıyımlarından biri olarak hafızalarda yerini koruyor. Bu yıl dönümünde, yurttaşlar Srebrenitsa katliamının nedenlerini ve sonuçlarını araştırmaya devam ediyor. Srebrenitsa katliamı, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da gerçekleşen en büyük toplu insan kıyımı olmasının yanı sıra, hukuksal olarak belgelenmiş ilk soykırım özelliği taşımaktadır.
Srebrenitsa katliamı, 1991-1995 yılları arasında yaşanan Yugoslavya İç Savaşı (Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı) sırasında, Sırp Cumhuriyeti Ordusu’nun Srebrenitsa’ya yönelik gerçekleştirdiği Krivaya ’95 Harekâtı esnasında meydana gelmiştir. Temmuz 1995’te, en az 8.372 Bosnalı, Sırp General Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlı Sırp ordusu tarafından öldürülmüştür. Katliam sırasında, kadınlar ve küçük çocuklar da dahil olmak üzere birçok masum insan hayatını kaybetmiştir. Sırp Cumhuriyeti Ordusu dışında, “Akrepler” olarak bilinen Sırp özel güvenlik güçleri de bu korkunç olaya dahil olmuştur.
Srebrenitsa, Bosna-Hersek‘in doğusunda, Sırp Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan bir şehirdir. Bosna-Hersek ile Sırbistan arasında stratejik bir konuma sahiptir.
Yugoslavya’nın çöküşüyle birlikte, Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa’yı da içeren altı bölgeyi güvenli bölge olarak ilan etti. Savaş öncesinde nüfusu yaklaşık 24.000 olan şehir, diğer bölgelerden gelen mülteci akınıyla birlikte 60.000 kişiye ulaşmıştı. Ancak, Srebrenitsa bir süre sonra açlık ve hastalıklarla boğuşan bir “toplama kampı” haline dönüşmüştü.
BM Barış Gücü, Müslümanların elindeki silahları koruma gerekçesiyle topladı. 11 Temmuz 1995’te, Sırp General Ratko Mladiç komutasındaki askerler Srebrenitsa’yı işgal etti. Katliamların başlamasıyla birlikte, “ölüm yolu” olarak bilinen orman yolunu kullanarak kaçmaya çalışan Boşnaklar, 110 kilometre uzaktaki Tuzla’ya ulaşmaya çalıştı. Ancak, çoğu Sırp çetnikler tarafından yakalanarak öldürüldü; sağ kalanlar ise çok azdı.
Srebrenitsa’daki Müslümanların, topladıkları silahları geri almak için yaptıkları başvurular Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi. BM sadece iki F16 uçağının kentin üzerinde bir uçuş yapmasına izin verdi. Hollandalı askerler, Bosna’daki BM Barış Gücü komutanından aldıkları emir doğrultusunda şehri boşalttı. Hollandalı komutan, kendisine sığınan 25.000 mülteciyi Sırplara teslim etti. Bu durum, savaşın en karanlık sayfalarından biri olarak tarihe geçti.
11 Temmuz 1995’te Ratko Mladiç, silahlarından arındırılmış kente hiçbir engel olmaksızın girdi. Ardından, Sırp askerler Bosna Müslümanları ve Bosna Hırvatlarını yollarında, dağlarında acımasızca öldürdü. Cesetlerin kimliklerinin tespit edilmemesi için, cesetler parçalara ayrılarak 64’ü bulan toplu mezarlara gömüldü. Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi, bu katliamdan dolayı aranan, yargılanan ve mahkûm olan Sırp üst subaylar ve siyasetçilerin listesi aşağıdaki gibidir:
Bugün, Srebrenitsa’da, 1995 yılındaki soykırımda katledilen 30 kurbanın yeşil çuhaya sarılı tabutları, defnedilecekleri Potoçari Anıt Mezarlığı’na taşınmaktadır.
