25 January 2025 Saturday
News
İstanbul Taksim’de 27 Mayıs 2013 tarihinde Gezi Parkı’nda ağaçların kesilerek yerine Topçu Kışlası inşa edilmesine karşı başlatılan Gezi Direnişi, kısa sürede adalet, demokrasi ve özgürlük talepleriyle tüm Türkiye’ye yayıldı. Bu direnişin üzerinden tam 10 yıl geçti. İstanbul’daki Gezi Parkı’na Topçu Kışlası’nı yeniden yapmak amacıyla başlatılan inşaat çalışmalarını protesto etmek için düzenlenen eylemler, ülkenin dört bir yanına yayılarak büyük bir sosyal hareketliliğe dönüştü.
27 Mayıs 2013 tarihinde iş makinelerinin parka girmesi üzerine, sosyal medya üzerinden hızla yayılan bu gelişme sonrasında bazı aktivistler parka giderek çalışmaları durdurmaya çalıştı. Ancak, polis bu duruma orantısız bir şekilde müdahale etti. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın inşaatın sürmesi yönündeki ısrarcı açıklamaları, protestoların hükûmet karşıtı gösterilere dönüşmesine neden oldu. Bu eylemler, başta Ankara ve İzmir olmak üzere Türkiye’nin diğer illerine de yayıldı.
31 Mayıs sabahı saat 05.00’te, parkta uyuyan eylemcilere polis daha sert bir müdahalede bulundu. Polis önce biber gazıyla müdahale etti, ardından eylemcilerin içinde uyudukları çadırları ateşe verdi. İstanbul Tabip Odası, olaylar sırasında 100’den fazla kişinin yaralandığını bildirdi. Yaralananlar arasında milletvekilleri Sırrı Süreyya Önder ve Sezgin Tanrıkulu ile gazeteciler Ahmet Şık, Reuters’tan Osman Örsal ve Hürriyet’ten Selçuk Şamiloğlu da bulunuyordu. İstanbul’un farklı yerlerinde de eylemlere destek vermek için evlerinin pencerelerinden tencere ve tavalarla ses çıkaran insanlar görüldü.
1 Haziranda, polis kuvvetleri Taksim Meydanı‘ndan çekildi ve protestocular Gezi Parkı’nda bir kamp kurdu. Bu kamp içerisinde gönüllülerin çalıştığı kütüphane, revir ve mutfak gibi tesisler oluşturuldu. Ancak, 15 Haziran akşamında gerçekleştirilen polis müdahalesi sonrasında Gezi kampı dağıtıldı. Park, polis tarafından boşaltılmasının ardından birkaç hafta boyunca halkın kullanımına kapatıldı. Bu süre zarfında İstanbul Büyükşehir Belediyesi, parkta peyzaj çalışmaları yaptı ve çeşitli onarımlar gerçekleştirdi. Gezi Parkı daha sonra halkın kullanımına tekrar açıldı ve yaklaşık 20 gün süren Gezi Parkı eylemleri, Türkiye’nin yakın tarihine damgasını vuran önemli olaylar arasında yer aldı.
Emniyet Genel Müdürlüğü raporlarına göre, Gezi Parkı’ndaki eylemlere destek vermek amacıyla Türkiye’nin tüm illerinde, Bayburt hariç, protesto gösterileri düzenlendi. Bu gösterilere yaklaşık 4 milyon kişi katıldı. Ancak sivil toplum kuruluşları, Türkiye genelindeki katılım sayısının daha da yüksek olabileceğini ifade ediyor.
Dönemin İstanbul Valisi Mutlu ve Emniyet Müdürü Çapkın, 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından Fethullah Gülen Cemaati’ne üye oldukları iddiasıyla görevlerinden alındı ve tutuklandı. İkili, daha sonra tahliye edildi. Açılan bir soruşturma kapsamında 16 kişi hakkında 657 sayfalık bir iddianame hazırlandı. Bu davada, Osman Kavala, Mücella Yapıcı, Çiğdem Mater, Yiğit Aksakoğlu, Meltem Arıkan, Memet Ali Alabora ve Pınar Öğün gibi sanıklara “protestoları örgütlemek ve finanse etmek” ile birlikte “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme” suçlamaları yöneltildi. İddianamede Gezi Parkı protestoları, “bir darbe kalkışması” olarak tanımlandı.
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi‘nde 25 Nisan’da görülen duruşmada, mahkeme heyeti Osman Kavala’yı TCK’nin 312/1. maddesi uyarınca “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmaya teşebbüs etme” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırdı. Diğer sanıklar olan Mücella Yapıcı, Can Atalay, Tayfun Kahraman, Çiğdem Mater, Ali Hakan Altınay ve Mine Özerden’e de 18’er yıl hapis cezası verildi ve tutuklanmalarına karar verildi.
Gezi Direnişi sırasında hayatını kaybedenler arasında; Berkin Elvan (15), Hasan Ferit Gedik (21), Mehmet Ayvalıtaş (20), Ali İsmail Korkmaz (19), Ethem Sarısülük (26), Abdullah Cömert (22), Ahmet Atakan (23) ve Medeni Yıldırım (18) bulunmaktadır.
