Endometrium Kanseri: Risk Faktörleri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Endometrium Kanseri (Rahim Kanseri) Risk Faktörleri, Tanı ve Tedavi

Giriş
Endometrium kanseri, rahmin iç tabakasını oluşturan endometriumu etkileyen malign bir tümördür. Kadın üreme sisteminde en sık görülen kanser türleri arasında yer alan endometrium kanseri, genellikle menopoz sonrası dönemde daha fazla görülmektedir. Erken tanı konulması durumunda tedavi süreci oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.

Risk Faktörleri

Endometrium kanserinin gelişiminde genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin önemli bir rolü bulunmaktadır. Aşağıda, bu kanser türünün başlıca risk faktörleri sıralanmıştır:

• Obezite: Vücut kitle indeksinin artması, östrojen seviyelerini yükselterek endometriyal hücrelerin aşırı çoğalmasına yol açabilir.
• Hormon Tedavisi: Sadece östrojen içeren hormon tedavileri, progesteron eklenmemesi durumunda kanser riskini artırabilir.
• Menstrüel Geçmiş: Erken menarş (ilk adet) ya da geç menopoz gibi uzun süreli östrojen maruziyeti, kanser riskini artıran durumlardır.
• Aile Öyküsü: Ailede Lynch sendromu gibi genetik predispozisyonlar varsa, endometrium kanseri riski artar.
• Diğer Faktörler: Polikistik over sendromu (PCOS), hipertansiyon, diyabet gibi sağlık sorunları da risk faktörleri arasında yer alır.

Belirtiler

Endometrium kanseri genellikle erken dönemlerde belirti verir, bu da hastalığın tanısını kolaylaştırır. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Menopoz sonrası kanamalar
• Adet düzensizlikleri
• Pelvik bölgede ağrı
• Vajinal akıntılarda değişiklikler

Tanı

Tanı süreci, ayrıntılı bir anamnez ve fizik muayene ile başlar. Bunu takiben kullanılan yöntemler şunlardır:

• Transvajinal Ultrasonografi: Endometriyal kalınlığın değerlendirilmesi için uygulanır.
• Endometriyal Biyopsi: Kesin tanı için altın standarttır ve endometriyumdan doku örneği alınır.
• Histeroskopi: Bu yöntemle biyopsi ve görsel inceleme birlikte yapılabilir.
• Görüntüleme Yöntemleri: MRI ve BT, hastalığın yayılımını değerlendirmek amacıyla kullanılır.

Tedavi

Tedavi planı, hastalığın evresine, tümörün özelliklerine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Cerrahi: Histerektomi ve bilateral salpingo-ooferektomi, genellikle ilk tedavi seçeneğidir.
• Radyoterapi: Cerrahiden sonra ya da cerrahinin uygun olmadığı durumlarda uygulanabilir.
• Kemoterapi: İleri evrelerde veya nüks eden hastalıkta tercih edilen bir tedavi yöntemidir.
• Hormon Tedavisi: Özellikle progesteron tedavisi, düşük dereceli tümörlerde ve çocuk sahibi olmak isteyen genç hastalarda bir seçenek olabilir.

Prognoz ve İzlem

Erken evrede teşhis edilen endometrium kanseri hastalarının 5 yıllık sağkalım oranı %90’ın üzerindedir. Ancak hastalık ileri evrelere ilerlediğinde bu oran belirgin şekilde düşmektedir. Tedavi sonrası düzenli takip, nükslerin erken tespiti açısından büyük önem taşır.

Sonuç

Endometrium kanseri, erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri ile büyük ölçüde kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Kadınların sağlıklarını korumada, risk faktörlerinin bilinmesi, düzenli jinekolojik kontrollerin yapılması ve erken belirtilerin dikkate alınması kritik öneme sahiptir.

Endometrium Kanserinde Tedavi Yaklaşımları

Endometrium kanseri tedavisi, hastalığın evresi, tümörün derecesi, hastanın genel sağlık durumu ve bireysel tercihleri göz önünde bulundurularak planlanmalıdır. Tedavi yöntemleri genellikle cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve hormonal tedavi şeklindedir. Bu yöntemler aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır:

1. Cerrahi Tedavi

Cerrahi, endometrium kanserinin tedavisinde genellikle ilk basamak olarak tercih edilmektedir. Amaç, tümörün tamamen çıkarılması ve hastalığın evresinin belirlenmesidir:

• Total Abdominal Histerektomi ve Bilateral Salpingo-Ooferektomi (TAH-BSO):
  Rahim, yumurtalıklar ve fallop tüplerinin çıkarılması işlemidir. Genellikle erken evre endometrium kanserinde standart tedavi yöntemidir.
• Pelvik ve Paraaortik Lenfadenektomi:
  Kanserin lenf bezlerine yayılıp yayılmadığını değerlendirmek amacıyla pelvik ve paraaortik lenf nodlarının çıkarılması önerilebilir. Özellikle yüksek riskli hastalarda uygulanmaktadır.
• Sentinel Lenf Düğümü Biyopsisi:
  Daha az invaziv bir yöntemdir ve kanserin lenf bezlerine yayılımını değerlendirmek için tercih edilir, bu sayede morbiditeyi azaltır.
• Minimal İnvaziv Cerrahi (Laparoskopik veya Robotik Cerrahi):
  Minimal invaziv yöntemler, daha az postoperatif ağrı ve daha hızlı iyileşme sağladığı için sıkça tercih edilmektedir.

2. Radyoterapi

Radyoterapi, cerrahi sonrası veya cerrahinin uygulanamadığı hastalarda tercih edilmektedir. İki temel türü bulunmaktadır:

• Brakiterapi:
  Radyoaktif kaynak, doğrudan vajinal kubbeye yerleştirilerek daha sınırlı bir alan hedeflenir. Yan etkileri genellikle daha azdır.
• Eksternal Radyoterapi:
  Pelvik bölgeye dışarıdan ışın tedavisi uygulanmaktadır. Genellikle tümörün lenf nodlarına veya çevre dokulara yayıldığı durumlarda tercih edilir.

3. Kemoterapi

Kemoterapi, genellikle ileri evre veya nüks eden endometrium kanserinde uygulanmaktadır. Radyoterapi ile birlikte veya tek başına kullanılabilir:

• İlk Seçenek İlaçlar:
  • Karboplatin ve Paklitaksel kombinasyonu: En sık tercih edilen kemoterapi rejimidir.
  • Doksorubisin, Sisplatin gibi ilaçlar da alternatif olarak kullanılabilir.
• Yan Etkiler: Kemoterapi, bulantı, halsizlik, saç dökülmesi ve bağışıklık sisteminde zayıflama gibi yan etkilere neden olabilir.

4. Hormon Tedavisi

Hormon tedavisi, özellikle progesteron reseptör pozitif, düşük dereceli ve yavaş büyüyen tümörlerde tercih edilmektedir. Çocuk sahibi olmak isteyen genç hastalar için de bir seçenek sunmaktadır:

• Progestin Tedavisi:
  • Megestrol asetat veya Medroksiprogesteron asetat gibi ilaçlar kullanılmaktadır.
  • Oral, enjeksiyon veya rahim içine yerleştirilen hormon salan cihazlar (örneğin, levonorgestrel salan RİA) şeklinde uygulanabilir.
• Aromataz İnhibitörleri:
  Özellikle menopoz sonrası hastalarda östrojen üretimini azaltarak etkili olabilir.

5. İmmünoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler

Son yıllarda immünoterapiler ve hedefe yönelik tedaviler, ileri evre veya tedaviye dirençli endometrium kanseri için yeni umutlar sunmaktadır:

• PD-1/PD-L1 İnhibitörleri:
  • Pembrolizumab gibi immünoterapiler, özellikle mikrosatellit instabilitesi (MSI) yüksek tümörlerde etkili olabilmektedir.
• Hedefe Yönelik Tedaviler:
  • Lenvatinib (bir tirozin kinaz inhibitörü), immünoterapi ile kombinasyon halinde kullanıldığında etkinlik göstermektedir.

6. Fertilite Koruma Amaçlı Tedavi

Çocuk sahibi olmak isteyen genç hastalarda erken evre, düşük dereceli tümörlerde konservatif yaklaşımlar düşünülebilir:

• Sadece progestin tedavisi uygulanarak tümör baskılanabilir.
• Bu hastalar sıkı bir şekilde takip edilmeli ve tedavi sonrası doğum gerçekleştikten sonra histerektomi düşünülmelidir.

7. Palyatif Tedavi

İleri evre hastalıkta ağrının kontrolü, semptom yönetimi ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik palyatif tedavi yaklaşımları da önem arz etmektedir.

Tedavi Seçiminin Belirlenmesi

Endometrium kanserinde tedavi, multidisipliner bir ekip tarafından planlanmalıdır. Cerrahi, onkolojik, radyolojik ve patolojik bulgular ışığında bireysel bir yaklaşım benimsenmelidir. Hastanın genel sağlık durumu ve yaşam kalitesi tedavide daima ön planda tutulmalıdır.