Aedes Cinsi Sivrisinekler ve Bulaştırdıkları Hastalıklar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aedes Cinsi Sivrisinekler

Aedes cinsi sivrisinekler, özellikle Afrika ve Asya’nın tropikal bölgelerine özgü olarak bilinse de, günümüzde dünyanın dört bir yanında, özellikle tropikal, subtropikal ve ılıman iklimlerde yayılma göstermektedir. Bu sivrisinekler, genellikle gündüz saatlerinde insanları ısırarak kan emmektedir. Bulaşma olasılığı, 2500 metreye kadar olan yerleşim alanlarında gözlemlenmektedir. 1960’lı yıllarda İtalya’ya giren Aedes türleri, Türkiye’ye ise 2010 yılında batı sınırından ulaşmıştır. Araba lastiklerinin uluslararası dolaşımının artması, bu sivrisinek türlerinin yayılmasına önemli bir katkı sağlamıştır.

Aedes Sivrisineklerinin Bulaştırdığı Hastalıklar

Aedes aegypti, sarı humma sivrisineği, dang humması, chikungunya, Zika virüsü, Mayaro virüsü gibi birçok ciddi hastalığın etkenidir. Bu hastalıklar, dünya genelinde önemli sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

Zika Virüs Hastalığı

Zika Virüs Hastalığı (ZVH), Flavivirus grubundan olan ve RNA virüsü olarak sınıflandırılan Zika virüsünün neden olduğu, Aedes cinsi sivrisineklerin (özellikle Aedes aegypti ve Aedes albopictus) sokmasıyla bulaşan bir enfeksiyondur. Zika virüsü, ilk olarak 1947 yılında Uganda’daki Zika ormanında rhesus maymunlarında tespit edilmiştir. Ardından 1948 yılında aynı ormanda sivrisineklerden ve 1952 yılında Uganda ve Tanzanya’da insanlardan izole edilmiştir. Zika virüsü, yıllar içinde Afrika, Güneydoğu Asya ve Pasifik bölgelerinde yayılma göstermiştir. 2013-2014 yıllarında Fransız Polinezyası’nda yaşanan ZVH salgını, Guillain-Barre Sendromu vakalarında dikkate değer bir artışa yol açmıştır. Benzer şekilde, 2015 yılında Brezilya’da gerçekleşen salgın sırasında Zika virüsü ile mikrosefali arasında olası bir ilişki tespit edilmiştir. Türkiye’de ise 2017 yılında, endemik bölge ziyaretleri öyküsü bulunan 4 yurtdışı kaynaklı vaka bildirilmiştir; bu bireylerin hastalığı, ziyaret ettikleri ülkelerde kapmış oldukları görülmüştür. Şu anda ülkemizde yerli Zika Virüs Hastalığı vakası bulunmamaktadır.

Sarı Humma Virüsü

Sarı humma virüsü, enfekte sivrisineklerin ısırması yoluyla insana bulaşmaktadır. Sarı humma virüsü taşıyan kişiler, virüsün kanlarında bulunduğu dönem (viremi dönemi) boyunca Aedes veya Haemagogus cinsi sivrisinekler aracılığıyla enfeksiyonu başkalarına aktarabilir. Sarı humma hastalığının etkili bir aşısı bulunmaktadır. Aşının koruyuculuğunun sağlanabilmesi için hastalığın yaygın olduğu bölgelere seyahat etmeden en az 10 gün önce aşı yapılması gerekmektedir.

Dang Humması

Dang virüsü, enfekte bir sivrisinek tarafından ısırılmak suretiyle deriden kana geçer. Enfekte olan kişilerin kanında, ateşin yükselmesinden 24 saat sonra virüs miktarı oldukça artar. Dang virüsü ile enfekte olan her dört bireyden biri hastalık semptomları gösterir. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir; şiddetli dang humması, birkaç saat içinde hayatı tehdit edici bir duruma dönüşebilir ve genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Hafif dang humması semptomları, ateş, ağrı ve sızı ya da döküntü gibi diğer hastalıklarla karıştırılabilir.