Sedef Hastalığı: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Sedef Hastalığı Nedir?

Sedef hastalığı, cilt hücrelerinin normalden çok daha hızlı bir şekilde çoğalmasına yol açan otoimmün bir cilt rahatsızlığıdır. Sedef hastalığı, cilt üzerinde beyaz pullarla kaplı engebeli kırmızı lekelerin ortaya çıkmasına neden olur.

Bu pullu lezyonlar, cildin çeşitli bölgelerinde görülebilir; ancak en yaygın olarak kafa derisi, dirsekler, dizler ve sırt gibi alanlarda belirginleşir. Sedef hastalığı, bulaşıcı bir hastalık değildir; dolayısıyla insandan insana geçiş göstermez. Genetik yatkınlığı bulunan bireylerde daha sık rastlanabilir. Sedef hastalığı, hem çocuklar hem de yetişkinler arasında görülebilir. Hastalık, vücudun büyük bir bölümünü etkileyebilir ve kırmızı lekeler zamanla iyileşse bile, kişinin yaşamı boyunca tekrar edebilir.

Sedef Hastalığına Ne Sebep Olur?

Sedef hastalığının kesin nedeni hâlâ tam olarak anlaşılamamıştır; ancak bu rahatsızlığın, birçok faktörün etkileşimi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Normal şartlar altında, deri hücreleri 10 ila 30 günde bir yenilenirken, sedef hastalığında bu süre 3-4 güne kadar düşer. Bu durum, eski hücrelerin birikmesine ve ciltte pullanmalara neden olur. Bağışıklık sistemindeki anormallikler, cildin gereksiz yere iltihaplanmasına yol açarak yeni cilt hücrelerinin hızla çoğalmasına sebep olur.

Sedef hastalığı, aynı aile bireylerinde görülebileceği gibi, bazen kuşak atlayarak da ortaya çıkabilir. Örneğin, bir büyükbaba ve torun sedef hastalığından etkilenebilirken, aralarındaki anne bu hastalığa yakalanmayabilir.

Tüm sedef hastalığı türlerinin bazı ortak tetikleyicileri bulunmaktadır. Bu tetikleyiciler arasında; ciltteki kesikler, sıyrıklar veya cerrahi müdahaleler, duygusal stres, strep enfeksiyonları, bipolar bozukluk için kullanılan lityum, bazı tansiyon ilaçları (beta blokerler, hidroksiklorokin, antimalaryal ilaçlar), aşırı alkol tüketimi ve genç erkeklerde sigara kullanımı sayılabilir. Hastalık, özellikle kış aylarında ve soğuk havalarda daha sık görülmektedir. Sıcak, güneşli ve nemli ortamlar, hastalığa yakalanma olasılığını azaltabilir.

Sedef Hastalığının Belirtileri ve Türleri

Sedef hastalığının belirtileri, hastalığın türüne göre değişiklik göstermektedir. Plak sedef hastalığı, en yaygın tür olup, en belirgin belirtisi kırmızı lekelerle kaplı gümüşi pullardır. Bu plaklar, kaşıntılı ve ağrılı olabilir. Plaklar zamanla çatlayabilir ve kanama riski taşıyabilir. Daha ciddi vakalarda plaklar büyüyerek cildin geniş alanlarını kaplayabilir. Ayrıca, el ve ayak tırnaklarında renk değişikliği, çukurlaşma, parçalanma veya tırnak yatağından ayrılma gibi belirtiler de gözlemlenebilir. Kafa derisinde pullanma ve kabuklanma da sık görülen bir durumdur.

• Püstüler Sedef Hastalığı: Genellikle yetişkinlerde görülen bu tür, avuç içi ve ayak tabanlarında kırmızı, pullu lezyonlar ve içi iltihapsız beyaz veya sarı sıvı ile dolu kabarcıklarla kendini gösterir.
• Damlacık (Guttat) Sedef Hastalığı: Çocukluk veya genç erişkinlikte başlayan bu tür, gövde ve uzuvlarda küçük, kırmızı lekelere neden olur. Tetikleyicileri arasında solunum yolu enfeksiyonları ve stres yer alır.
• Ters Sedef Hastalığı: Derinin katlandığı bölgelerde (koltuk altı, kasık, kulak arkası) parlak kırmızı lezyonlarla kendini gösterir.
• Eritrodermik Sedef Hastalığı: Deride yakıcı bir kızarıklık ve pulların tabakalar halinde dökülmesi ile karakterizedir. Bu tür, ciddi güneş yanıkları, enfeksiyonlar veya bazı ilaçların kullanımı ile tetiklenebilir.

Ayrıca, sedef hastalığı olan bireylerde romatoid artrit veya psoriatik artrit adı verilen bir artrit türü de görülebilir; bu durumda eklemlerde ağrı ve şişlik meydana gelir.

Sedef Hastalığı Tedavisi

Sedef hastalığı, kronik bir rahatsızlıktır ve kesin bir tedavisi yoktur. Ancak mevcut tedavi yöntemleri, en şiddetli vakalarda bile semptomları büyük ölçüde hafifletebilir. Sedef hastalığı için yaygın tedavi seçenekleri arasında:

• Steroid kremler
• Kuru ciltler için nemlendiriciler
• Kömür katranı içeren reçeteli kremler veya merhemler
• D vitamini içeren losyonlar, kremler ve şampuanlar
• Retinoid kremler

Daha şiddetli vakalarda, deri hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak amacıyla ultraviyole ışık tedavisi uygulanabilir. Ayrıca, sadece ağır vakalarda kullanılan metotreksat gibi ilaçlar, kemik iliği, karaciğer ve akciğer sorunlarına yol açabileceği için dikkatle kullanılmalıdır.