İkinci Yeni Şiir Akımının Temsilcisi Turgut Uyar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İkinci Yeni Şiir Akımının Önemli İsimlerinden Turgut Uyar

Ölümünün 38. yıl dönümünde, Türk edebiyatının önemli şairlerinden Turgut Uyar, anılıyor. Şiirleri ve edebi kişiliği ile Türk şiirine damga vuran Uyar, kendine has üslubu ve derinlikli içerikleri ile günümüzde de hâlâ etkisini sürdürmektedir.

Turgut Uyar Kimdir?

Turgut Uyar, 4 Ağustos 1927 tarihinde Ankara’da, memur bir aile olan Hayri ve Fatma Uyar çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlkokul eğitimini babasının görevleri dolayısıyla İstanbul ve Eskişehir’de tamamlayan Uyar, çocuk yaşta manzumeler yazmaya başladı. Ömer Hayyam, Nedim, Yahya Kemal Beyatlı, Tevfik Fikret ve Ahmet Haşim gibi şairlerin eserleri, onun edebiyat dünyasına olan ilgisini şekillendirdi. Uyar, yatılı okuduğu Konya Askeri Ortaokulu’nun ardından Bursa Askeri Lisesi’ne devam etti ve 1947 yılında Askeri Memurlar Okulu’ndan mezun oldu. 1948 yılında Posof’a (Kars Ardahan) tayin edilen Uyar, daha sonra askerlik hizmetini Ankara’da Kara Kuvvetleri Komutanlığı Personel Dairesi Başkanlığı’nda üsteğmen olarak sürdürdü.

Turgut Uyar’ın Sanat Yaşamı

Turgut Uyar’ın edebi kariyeri, 1947 yılında “Yad” adlı şiirinin Yedigün dergisinde yayımlanmasıyla başladı. Bu şiir, Kaynak dergisinin düzenlediği bir yarışmada ikincilik ödülünü de kazandırdı. Uyar, 1949 yılında “Arz-ı Hal” adlı ilk kitabını yayımladı ve ardından 1952’de “Türkiyem” adlı eserini okuyucularla buluşturdu. İlk şiirlerinde Nazım Hikmet Ran ve Orhan Veli Kanık’tan etkilenen Uyar, daha çok hece ölçüsünü tercih etti. “Arz-ı Hal” kitabında yer alan “Yalağuz” şiirinde, “yalnız” kelimesini 18. yüzyıl Türkçesindeki karşılığı olan “yalağuz” şeklinde kullanarak, kelimelere olan bağlılığını ve derinliğini gösterdi. Şiirlerinde sıkça “kalabalıklar içinde yalnız hissetme” duygusunu işledi.

1959 yılında yayımlanan üçüncü kitabı “Dünyanın En Güzel Arabistanı”nın içinde yer alan “Göğe Bakma Durağı” şiiri, modernist bir yaklaşım sergileyerek okuyucuların beğenisini kazandı. Bu şiir, Uyar’ın yeni bir şiir akışına yönlendirdiği dönemin önemli bir örneği olarak, hem şairin duyarlılığı hem de yeni imgeler oluşturma yeteneği ile dikkat çekti. Edebi çevreler tarafından, bu şiir Uyar’ın ana gövdesinin homojen bölgelerinden biri olarak kabul edildi. Turgut Uyar, Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Edip Cansever ve Cemal Süreya gibi şairlerle birlikte “İkinci Yeni” akımının önemli bir temsilcisi haline geldi. “Efendimiz Acemilik” ve “Çıkmazın Güzelliği” gibi yazıları, Türk şiirinin bir döneminin anlaşılmasında referans metinler olarak kabul edilmektedir.

Turgut Uyar, şiirlerinde aşk, ayrılık ve ölüm temalarını işlerken, çevresinden edindiği izlenimleri de ustalıkla yansıttı. Şiirleri, İngilizce, Fransızca ve Sırpça gibi dillere çevrildi. Eserleri, Varlık, Yeditepe, Pazar Postası, Dost, Değişim, Türk Dili, Yedigün, Kaynak, Şimdilik, Forum, Yeni Dergi, Hürriyet Gösteri, Milliyet Sanat, Düşün, Dönem ve Papirüs dergilerinde yayımlandı. Ayrıca, Hüseyin Cöntürk’ün çıkardığı Dönem dergisinin kurucuları arasında yer aldı.

Turgut Uyar’ın Özel Yaşamı

Turgut Uyar, ilk evliliğini Yezdan Şener ile yaparak 18 yaşında baba oldu. Bu evlilikten Semiramis, Şeyda ve Tunga adında üç çocuk sahibi oldu. 1969 yılında yazar Tomris Uyar ile ikinci evliliğini gerçekleştirdi ve bu evlilikten Turgut adında bir çocuğu oldu.

Turgut Uyar’ın Ölümü

Turgut Uyar, 1958 yılında zorunlu hizmetini tamamladıktan sonra yüzbaşı rütbesindeyken ordudan ayrıldı. Ardından, Ankara’da SEKA İrtibat Bürosu ve Sanayi Bakanlığında memur olarak çalıştı. 1969 yılında emekliye ayrılarak İstanbul’a yerleşen Uyar, 22 Ağustos 1985’te siroz hastalığı nedeniyle hayata veda etti.

Turgut Uyar’ın Ödülleri

Turgut Uyar, “Tütünler Islak” adlı eseriyle 1963 Yeditepe Şiir Armağanı, Tomris Uyar ile birlikte Lucretius’tan yaptığı “Evrenin Yapısı” çevirisi ile 1975 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü, “Kayayı Delen İncir” ile 1983 Behçet Necatigil Şiir Ödülü ve “Büyük Saat” adlı eseri ile 1984 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Usta şair, “Arz-ı Hal”, “Türkiyem”, “Dünyanın En Güzel Arabistanı”, “Tütünler Islak”, “Her Pazartesi”, “Divan”, “Toplandılar”, “Kayayı Delen İncir”, “Büyük Saat” gibi önemli eserlerini okuyucularla buluşturdu.