Medeni Kanun’da Soyadı Düzenlemeleri ve Kadın Hakları

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Medeni Kanun’un Soyadı Düzenlemeleri Üzerine Değişiklikler

Medeni Kanun’un 187. Maddesine göre, kadınlar evlendiklerinde kocasının soyadını almak zorundaydı. Ancak, bu durumdan farklı olarak, kadınlar çift soyadı kullanma hakkına da sahipti. 22.02.2023 tarihinde Anayasa Mahkemesi, bu kanun maddesini iptal etti ve bu karar, 28.04.2023 tarihli Resmî Gazete’de ilan edildi. Fakat, bu değişiklik henüz kadınlar için uygulanabilir hale gelmedi. Medeni Hukuk uzmanı Prof. Dr. Şükran Şıpka, 187. maddenin iptal edilmesine rağmen, kararın 5 ay içinde yürürlüğe gireceğine dikkat çekti. Kadınlar açısından sevindirici bir gelişme olarak değerlendirilen bu durum, aynı zamanda kafa karışıklığına yol açtığını belirten Şıpka, “Bu haktan yararlanmak isteyen kadınlar, henüz bu imkandan faydalanamıyorlar. Evlenen kadının kocasının soyadını alma zorunluluğunu düzenleyen Medeni Kanun hükmü, 28 Ocak 2024’te yürürlükten kalkmış olacak. Anayasa Mahkemesinin iptal kararının yürürlüğe girmesi için 5 aylık bir süre kaldı. Bu süre içinde yasa koyucu, yani TBMM, iptal edilen kanunun yerine bir düzenleme yapmalıdır. Ancak bunun nasıl olacağı oldukça önemli. Bu nedenle şu anda bir belirsizlik durumu söz konusu” dedi.

Kadının Soyadı ve Kişilik Hakkı

Prof. Dr. Şıpka, özellikle çalışan kadınlar için soyadı meselesinin büyük bir önem taşıdığını vurgulayarak, “Evli kadının soyadı hakkı gerçekten hayati bir konu. Kişiliğimiz, kimliğimiz her şey, bir evlilik yapıldığı zaman değişiyor. Erkek için böyle bir zorunluluk yokken, kadının evlenince kocasının soyadını alma zorunluluğu ve soyadının değişmesi, eşitlik ilkesine aykırıdır. Anayasamızın temel eşitlik ilkesi olan 10. Maddesi ve evlilik içinde eşlerin eşitliğine ilişkin 41. Maddesine de ters düşmektedir” şeklinde görüşlerini ifade etti.

Kendi Soyadı ile Evlilik Hakkı

Kadınların kendi soyadlarını değiştirmeden evliliğe devam etme hakkını savunan Şıpka, “Bu hak, kadının kimliği ve kişiliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Daha önceki yıllarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AHİM) ve Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvurular sonucunda, birçok kararda kadının kişilik hakkı ihlali ve eşitlik ilkesine aykırılık olduğu kabul edilmiştir. Ancak buna rağmen kadınlar, sadece kendi soyadlarını korumak için, Medeni Kanun’da yer alan 187. madde nedeniyle bireysel dava açmak zorunda kalmaktaydılar. Nüfus kayıtlarının düzenlenmesine yönelik kamu yararı ilkesi de artık geçerli bir gerekçe değil. Çünkü her bireyin T.C. numarası ve bilişim teknolojisi sayesinde bu kayıtlar arasındaki bağlantı sağlanabilmektedir. Ayrıca evlenen kadının nüfus kaydının kocasının kaydına taşınması da kabul edilemez” ifadelerini kullandı.

Yasa Koyucunun Yükümlülüğü

Şıpka, ayrıca 5 ay sonra 187. maddenin uygulamadan kalktığında ne olacağının da belirsiz olduğuna dikkat çekerek, “Yasa koyucunun, yani Millet Meclisi’nin bunun yerine bir yasa koyması gerekiyor. Eşitliğe inanan bir yaklaşım sergileneceğini varsayarsak, Avrupa’daki kurallarla uyumlu bir düzenleme beklenebilir” açıklamalarında bulundu.

Avrupa’daki Uygulama Modelleri

Şıpka, Türkiye’nin Medeni Kanunu’nun İsviçre’den alındığını ve bu nedenle onların hukuk sistemine tabi olduğunu belirtti. Avrupa’daki uygulama örneklerini aktaran Şıpka, yeni madde düzenlemesine yönelik önerilerde bulundu. “Avrupa’da evlenen kadınların soyadı değişmez. Avrupa, ailelere birkaç seçim hakkı sunmaktadır. Kadın soyadını değiştirmek istiyorsa, kocasıyla anlaşarak ya kocasının soyadını alır ya da ikisinin soyadlarının birleşimini kullanabilirler. Anlaşarak ikisi de kendi aile isimlerini taşıyabilir. Hatta bazı durumlarda erkek de kadının soyadını alabilir. Nikah öncesinde herhangi bir bildirim yapılmadıysa, kadın kendi soyadı ile evliliğe devam etmektedir. Kimlikleri de değişmiyor, sadece nüfus kayıtlarında evli oldukları bilgisi resmi olarak kaydediliyor” şeklinde açıkladı. Türkiye’de muhtemel uygulama hayata geçtiğinde, geriye dönük olarak da uygulanabileceğini vurgulayan Şıpka, bunun için kadınların bir başvuruda bulunması gerektiğini belirtti.