Dünya Sağlık Örgütü’nün MPOWER Stratejisi ile Tütün Kontrolü

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Tütün Kontrolü: MPOWER Stratejisi

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), üye ülkelerin tütün kontrolü konusunda daha etkili olabilmesi için geliştirdiği “MPOWER” isimli altı temel önlemden oluşan bir politika paketini öneriyor. Türkiye’nin de dahil olduğu dört ülke, bu önlemleri en iyi şekilde uygulayan ülkeler arasında yer alıyor. WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, raporda yer alan bulguların, alınan tedbirlerle daha fazla insanın tütünün zararlarından korunmakta olduğunu gösterdiğini belirtti.

Bu yıl, Hollanda ile birlikte MPOWER stratejisinin tüm unsurlarını ilk kez uygulayan iki ülkeden biri olan Morityus’un Başbakanı Pravind Kumar Jugnauth, “Morityus’ta tütün kontrol politikalarında büyük ilerleme kaydettik. Ülkemiz MPOWER stratejisini benimsemiş ve kararlılıkla dumansız bir ülke olma yolunda ilerliyor” dedi. Hollanda Sağlık, Refah ve Spor Bakanı Maarten van Ooijen ise bu başarıyı sivil toplum kuruluşları, sağlık uzmanları ve tıp profesyonelleri ile birlikte elde ettiklerini vurgulayarak, “Asıl övgü onlara ait. Sigara kullanım oranını azaltma konusunda önemli adımlar atıyoruz, ancak hala kat etmemiz gereken uzun bir yol var. Birlikte 2040 yılına kadar dumansız bir nesil için mücadeleye devam edeceğiz.” ifadelerini kullandı.

MPOWER NEDİR?

MPOWER, İngilizce “monitor” (izleme), “protect” (koruma), “offer” (teklif), “warn” (uyarı), “enforce” (yürütmek) ve “raise” (vergi artırımları) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir akronimdir. Ülkeler, bu kriterlere göre yıllık olarak değerlendirilmektedir. Sağlık Bakanlığı’nın sağladığı bilgilere göre, MPOWER önlemleri şu şekilde sıralanmaktadır:

• M: Tütün kullanımını izlemek
• P: İnsanları pasif sigara dumanı etkileniminden korumak
• O: Tütün kullanımının bırakılması için yardım teklif etmek
• W: Tütünün zararları konusunda uyarılarda bulunmak
• E: Tütün reklam, promosyon ve sponsorluk yasaklarını uygulamak
• R: Tütün ürünlerindeki vergiyi artırmak

ÖNLEM ALAN ÜLKE SAYISINDA ARTIŞ

WHO raporuna göre, her yıl 8 milyondan fazla insan tütün kullanımı nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu nedenle sigara, dünya nüfusunun en büyük sağlık tehditlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ancak dünya nüfusunun yüzde 71’ine karşılık gelen 5,6 milyar kişi, MPOWER önlemlerinin en az birisiyle korunmaktadır. MPOWER önlemlerinden en az birine sahip olan ülke sayısı 2007 yılında 44 iken, bu sayı 2022’de 151’e yükselmiştir. Ayrıca, 101 ülke iki ya da daha fazla önlemi aktif olarak uygulamaktadır. 48 ülke ise en az üç yöntemi hayata geçirerek, 1,5 milyarlık bir nüfusu koruma altına almıştır. Dünya çapında 2007’den bu yana MPOWER önlemlerinin uygulanmasında istikrarlı bir artış gözlemlenmesine rağmen, bu artış 2018’den itibaren belirgin bir yavaşlama göstermiştir. 15 yıl önce uygulamaya konulan MPOWER sayesinde, dünya genelinde sigara içen bireylerin sayısında bir düşüş yaşanmıştır. WHO raporuna göre, MPOWER önlemleri olmasaydı, günümüzde 300 milyondan fazla insan sigara içmeye devam edecekti.

Rapordan Öne Çıkan Sonuçlar:

• Ülkelerin yüzde 40’ından fazlasında kapalı alanlarda sigara içmek yasaktır.
• Etiyopya, İran, İrlanda, Ürdün, Madagaskar, Meksika, Yeni Zelanda ve İspanya gibi ülkeler, MPOWER kriterlerinin beşini birden uygulamaktadır.
• Buna karşın, 44 ülke hiçbir MPOWER önlemini hayata geçirmiş değildir.
• 53 ülkede sağlık tesislerinde sigara içme yasağı bulunmamaktadır.
• Türkiye, Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İsrail, Norveç, Suudi Arabistan ve Birleşik Krallık dahil olmak üzere 22 ülke, tek tip sigara paketini zorunlu kılmaktadır.
• Türkiye, sigaraya karşı kitle iletişim araçları kampanyalarında ve reklam, tanıtım, sponsorluk yasaklarının uygulanmasında en yüksek başarı gösteren ülkeler arasında yer almaktadır.

TÜTÜN ENDÜSTRİSİ DİRENİYOR

WHO Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Yaralanmalar Küresel Elçisi Michael Bloomberg, sigaranın hala dünyadaki önlenebilir ölümlerin başlıca nedeni olduğunu vurguladı. Rapora katkı sunan Bloomberg Philanthropies’in de kurucusu olan Bloomberg, “Çalışmalarımızın sonuçlarını elde ettiğimiz açık, ancak hala birçok yaşam risk altındadır. Yeteri sayıda ülke, bırakma ve tütün vergilendirme politikalarını uygulamıyor” dedi. Tütün endüstrisinin tütün kontrol yasalarına karşı sürekli bir direnç gösterdiğini belirten Bloomberg, “Sektör, gençleri ve çocukları elektronik sigara ve diğer tütün ürünleri ile hedef alıyor. Tütün endüstrisi, ölümcül ürünlerini piyasaya sürmek için yeni yollar bulduğunda, biz daha güçlü bir şekilde karşı koymalıyız” şeklinde konuştu.

TÜRKİYE’DE DURUM NASIL?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan “Türkiye Sağlık Araştırması, 2022” raporuna göre, her gün tütün mamulü kullanan 15 yaş ve üzeri bireylerin oranı yüzde 28,3 olarak belirlenmiştir. 2019 yılında yayımlanan bir önceki raporda bu oran yüzde 28 olarak kaydedilmiştir. 2022 yılı itibarıyla bu oranın erkeklerde yüzde 41,3, kadınlarda ise yüzde 15,5 olduğu tespit edilmiştir. Tütün mamulü kullanmayan bireylerin (bırakanlar ve hiç kullanmayanlar) oranı ise, 2019 yılında yüzde 68,7 iken, 2022 yılında azalarak yüzde 68 olmuştur.