Dünya Sağlık Örgütü ve Tütün Kontrolü: MPOWER Stratejisi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Tütün Kontrolü Üzerine MPOWER Stratejisi

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), üye ülkelerin tütün kontrolü konusunda daha etkili adımlar atabilmesi için “MPOWER” adını verdiği altı temel önlemi içeren bir politika paketi geliştirmiştir. Türkiye’nin de yer aldığı dört ülke, bu önlemleri en iyi uygulayan ülkeler arasında gösterilmektedir. WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, raporun sonunda alınan önlemlerin, daha fazla insanın tütünün zararlı etkilerinden korunmasına katkı sağladığını belirtmiştir.

Bu yıl, Hollanda ile birlikte MPOWER stratejisinin tüm unsurlarını ilk kez uygulayan iki ülkeden biri olan Mauritius’un Başbakanı Pravind Kumar Jugnauth, “Sağlam bir siyasi iradeyle Mauritius’ta tütün kontrol politikalarında büyük ilerleme kaydettik. Ülkemiz MPOWER stratejisini benimsemiş ve kararlı bir şekilde dumansız bir ülke olma yolunda ilerliyor” ifadesini kullanmıştır. Hollanda Sağlık, Refah ve Spor Bakanı Maarten van Ooijen ise başarıyı sivil toplum kuruluşları, sağlık uzmanları ve tıp profesyonelleriyle birlikte elde ettiklerini vurgulayarak, “Asıl övgü onlara ait. Sigara kullanım oranını azaltma konusunda ilerleme kaydediyoruz, ancak hala kat etmemiz gereken uzun bir yol var. Birlikte 2040 yılına kadar dumansız bir nesil için mücadeleye devam edeceğiz.” şeklinde konuşmuştur.

MPOWER Nedir?

MPOWER, İngilizce “monitor” (izleme), “protect” (koruma), “offer” (teklif), “warn” (uyarı), “enforce” (yürütmek) ve “raise” (vergi artırımları) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir akronimdir. Ülkeler, bu kriterlere göre yıllık olarak değerlendirilmektedir. Sağlık Bakanlığı’nın aktardığına göre MPOWER altında yer alan önlemler şunlardır:

• M: Tütün kullanımını izlemek
• P: İnsanları pasif sigara dumanı etkileniminden korumak
• O: Tütün kullanımının bırakılması için yardım teklif etmek
• W: Tütünün zararları konusunda uyarılarda bulunmak
• E: Tütün reklam, promosyon ve sponsorluk yasaklarını uygulamak
• R: Tütün ürünlerindeki vergiyi artırmak

Önlem Alan Ülke Sayısında Artış

WHO raporuna göre, her yıl 8 milyondan fazla insan tütün kullanımına bağlı nedenlerden dolayı hayatını kaybetmektedir. Sigara, dünya nüfusunun en büyük tehditlerinden biri olarak gösterilmektedir. Ancak, dünya nüfusunun yüzde 71’ine denk gelen 5,6 milyarlık kısım, MPOWER önlemlerinin en az birisiyle korunmaktadır. MPOWER önlemlerinden en az birine sahip olan ülke sayısı 2007 yılında 44 iken, bu rakam 2022’de 151’e yükselmiştir. 101 ülke, iki veya daha fazla önlemi hayata geçirmiştir. Ayrıca, 48 ülke, en az üç yöntemi uygulayarak, 1,5 milyar kişiyi koruma altına almıştır. MPOWER önlemlerinin uygulanması 2007’den bu yana istikrarlı bir şekilde artmasına rağmen, bu artış 2018’den itibaren belirgin bir yavaşlama göstermiştir. MPOWER sayesinde, dünya genelinde sigara içen insanların sayısında önemli bir düşüş yaşanmıştır. WHO raporuna göre, MPOWER önlemleri olmasaydı, günümüzde 300 milyondan fazla insan sigara içmeye devam edecekti.

Rapordan Öne Çıkan Sonuçlar:

• Ülkelerin yüzde 40’tan fazlasında kapalı mekanlarda sigara içmek yasaklanmıştır.
• Etiyopya, İran, İrlanda, Ürdün, Madagaskar, Meksika, Yeni Zelanda ve İspanya, tüm MPOWER kriterlerinden beşini uygulamaktadır.
• Ancak, 44 ülke hala hiçbir MPOWER önlemini uygulamamaktadır.
• 53 ülkede sağlık tesislerinde sigara içme yasağı bulunmamaktadır.
• Türkiye, Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, İsrail, Norveç, Suudi Arabistan ve Birleşik Krallık dahil 22 ülke, tek tip sigara paketini zorunlu hale getirmiştir.
• Türkiye, sigaraya karşı kitle iletişim araçları kampanyalarında ve reklam, tanıtım, sponsorluk yasaklarının uygulanmasında en yüksek başarı gösteren ülkeler arasında yer almaktadır.

Tütün Endüstrisinin Direnişi

WHO Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Yaralanmalar Küresel Elçisi Michael Bloomberg, sigaranın hala dünyadaki önlenebilir ölümlerin başlıca nedeni olduğunu ifade etmiştir. Rapora katkı sunan Bloomberg Philanthropies’in kurucusu olarak, “Çalışmalarımızın sonuçlarını elde ettiğimiz açık, ancak hala birçok yaşam risk altındadır. Yeteri sayıda ülke, bırakma ve tütün vergilendirme politikalarını uygulamıyor.” demiştir. Tütün endüstrisinin, tütün kontrolü yasalarına karşı durmaksızın direniş gösterdiğini vurgulayan Bloomberg, “Sektör, gençleri ve çocukları elektronik sigara ve tütün ürünleri ile hedef alıyor. Tütün endüstrisi, ölümcül ürünlerini yaymak için yeni yollar bulduğunda, biz daha güçlü bir şekilde karşı koymalıyız.” şeklinde konuşmuştur.

Türkiye’de Tütün Kullanımı Durumu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan “Türkiye Sağlık Araştırması, 2022” raporuna göre, her gün tütün mamulü kullanan 15 yaş ve üstü bireylerin oranı yüzde 28,3 olarak belirlenmiştir. 2019 yılında yayımlanan önceki raporda bu oran yüzde 28 olarak tespit edilmiştir. 2022 yılı itibarıyla, bu oranın erkeklerde yüzde 41,3, kadınlarda ise yüzde 15,5 olduğu görülmüştür. Tütün mamulü kullanmayan bireylerin (bırakanlar ve hiç kullanmayanlar) oranı ise, 2019 yılında yüzde 68,7 iken, 2022 yılında azalarak yüzde 68 olmuştur.