Aort Damarı Yırtılması: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aort Damarı Yırtılması: Nedir, Nedenleri ve Belirtileri

Ünlü psikolog ve yazar Doğan Cüceloğlu, 16 Şubat 2021 tarihinde 83 yaşında vefat etti. Ölüm nedeni olarak aort damarı yırtılması belirlendi. Benzer bir durumda, Oya Aydoğan da beş yıl önce aort damarı yırtılması nedeniyle hayatını kaybetmişti. Peki, özellikle sigara içenler, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve kalp rahatsızlığı olan bireylerin risk altında olduğu aort damarı yırtılması nedir? Bu durumun nedenleri ve belirtileri nelerdir?

Vücutta Kanı Taşıyan En Büyük Damar: Aort

Aort damarı, vücudumuzun en büyük atardamarıdır ve kalpten çıkan kanı tüm vücuda dağıtan ana damardır. Yapısı itibarıyla üç katmandan oluşur. İlk katman, kanın asıl olarak akmakta olduğu bölümken, bu dış katman ile ilk katman arasında yer alan ikinci bir katman bulunmaktadır. Aort yırtılması olarak tanımlanan durum, kanın akmakta olduğu ilk katmandan yeni bir yol bularak ikinci katmana sızması ve akışla birlikte katmanları birbirinden ayırması durumudur. Eğer kan, aortun en dış katmanına ulaşırsa, bu durumda hastanın yaşama şansı oldukça düşmektedir.

Aortun iç kısmından yırtılması ise aort diseksiyonu olarak adlandırılır. Dünya genelinde 1 milyonda 5 ila 30 arasında görülen aort diseksiyonu, genel olarak 40 yaş üzerindeki hipertansiyon hastalarında daha yaygındır. Aort damarı yırtılması, aort anevrizması olarak da bilinir ve nadir görülen, fakat hayati tehlike arz eden bir durumdur.

Erkeklerde Daha Fazla Görülüyor

Aort yırtılması, tıp dilinde aort diseksiyonu olarak adlandırılır ve hızlı tanı ile tedavi gerektiren, ölüm riski yüksek bir kardiyovasküler hastalıktır. Genellikle kötü seyirli olan bu hastalık, ani şok ve ölüme yol açabilir. Aniden gelişen şiddetli göğüs ağrısı ile karakterizedir; hastalar genellikle bu ağrıyı yırtılma tarzında tarif eder. Nadir görülen bu hastalık, kadınlara göre erkeklerde 2-3 kat daha fazla görülmektedir.

Bu durum, Stanford sınıflaması ve DeBakey sınıflaması olmak üzere iki farklı yöntemle incelenmektedir. Stanford sınıflamasında tip A ve tip B olmak üzere iki tür bulunmaktadır. Tip A, çıkan aortta meydana gelen yırtılmaları ifade ederken, tip B inen aorttaki yırtılmaları tanımlar. DeBakey sınıflamasında ise tip 1, 2 ve 3 olmak üzere üç tür vardır; tip 1, çıkan aort, aortik ark ve inen aorttaki yırtılmaları, tip 2 yalnızca çıkan aorttaki yırtılmaları, tip 3 ise sadece inen aorttaki diseksiyonu tanımlar.

Aort Damarı Yırtılması Neden Olur?

Aort yırtılmasının en önemli nedeni yüksek tansiyondur. Kontrol altına alınmayan hipertansiyon, damar içi basıncının artmasına yol açarak zamanla aort damarı üzerindeki yükün artmasına neden olur. Bunun yanı sıra, damar sertliği olarak bilinen ateroskleroz hastalığı da aort yırtılmasına sebep olabilir; bu durumda damar içinde plak birikimi oluşur ve damarın esnekliği kaybolur. Ayrıca, trafik kazası gibi ani gelişen travmalar da aort yırtılmasına yol açabilir. Aort damarının bir bölümünün yeterince gelişmemesi, damardaki yapısal anormallikler, aort ile ilgili geçirmiş olduğu operasyonlar, bağ dokusu hastalıkları ve bazı genetik faktörler de risk etkenleri arasında yer alır.

Aort Yırtılması Belirtileri Nelerdir?

Aort damarı yırtılması vakalarının yaklaşık %40’ı ani ölümle sonuçlanmaktadır. Geriye kalan %60’lık kesimdeki tedavi şansı, aort diseksiyonunun tipi, yaygınlığı ve hastaneye ulaşma süresine göre değişiklik göstermektedir. Aort diseksiyonu varlığında sık görülen belirtiler şunlardır:

• Göğüs bölgesinde yırtılma tarzında ağrı,
• Göğüs kemiğinin hemen arkasında yoğun ağrı,
• Ağrının yayılma özelliği,
• Nefes darlığı,
• Bayılma hissi,
• Kan basıncında dalgalanmalar,
• Kalp çarpıntısı (taşikardi),
• Kol ve bacaklarda kan basıncı farklılıkları,
• Ses kısıklığı,
• Terleme,
• Halsizlik hissi.

Aort Yırtılması Nasıl Tedavi Edilir?

Aort diseksiyonu tedavisi, hastanın durumuna bağlı olarak ilaç, endovasküler veya cerrahi yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. İlk olarak, kan akışının bozulmaması için kalp atım hızı azaltılır ve aort diseksiyonunun yayılmasının önüne geçilir. Yüksek tansiyon kontrol altına alınır. Endovasküler tedavi, hastaya stent takılması şeklinde tanımlanabilir; burada farklı bir damardan geçilerek aort damarındaki diseksiyon bölgesine ulaşılır ve stent yerleştirilerek hasar önlenir.

Eğer ilaç tedavisi yetersiz kalır veya stent uygulaması için uygun değilse, cerrahi müdahale yani açık ameliyat yöntemine başvurulabilir. Bu süreç, hastanın durumuna göre değişiklik göstermektedir.