News
News
Getty Images”Cuma gecesi muayene ettiğim hastalardan beşi yirmili-otuzlu yaşlardaydı. O güne kadar korkup korkmadığımı soran olsaydı hastalığı ağır atlatabilecek tüm beşerler için korktuğumu söylerdim. Lakin kendim için korkmuyordum, genç insanların hastalığı hafif bir biçimde geçirip süratle iyileşeceklerine inanıyordum. Ancak artık bunun yanlışsız olmadığını biliyorum.”
Bunlar, New York’taki bir acil serviste çalışan tabibin 12 saatlik nöbet sonrasındaki tabirleri.
Covid-19 salgınının başından itibaren, tahminen de en fazla merak edilen sorulardan birisi kimlerin bu hastalıktan ne seviyede etkilendiği oldu.
Salgının başlarında Çin’den gelen datalar bize Covid-19 hastalığını ağır geçirme ve vefat riskinin yüksek olduğu kümelerin, 60 yaş üzerinde ve altta yatan kronik bir hastalığı bulunan hastalar olduğunu göstermişti.
Fakat bu birinci bilgilerin, Çin’deki salgının kendine has özelliklerinden ötürü, hastalıktan sahiden etkilenen kısmın fotoğrafını tam olarak göstermediğini söyleyebiliriz.
Tabii ki geniş hasta kümelerinin tahlil edildiği çalışmalarda bireylerin yaşıyla birlikte, hastaneye yatırılma oranları ve ağır bakım ihtiyaçlarının de arttığını görüyoruz.
Bu artışla birlikte vaka/ölüm oranları da yükseliyor.
Öte yandan, muhakkak faktörlerin daha fazla riske yol açması başka şahısların virüsten etkilenmediği manasına gelmiyor.
Maalesef ki salgının başlarında üretilen bilgiler, gençlerin hastalıktan etkilenmediğine dair bir yanılgının oluşmasına sebep oldu.
Ancak İtalya, İspanya ve bilhassa ABD’den gelen yeni raporlar 50 yaş altındaki bireylerin de hastalıktan önemli bir biçimde etkilendiğini gösteriyor.
Amerika Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’nin (CDC) Covid-19 tanısı alan 4 bin hastanın bilgilerini tahlil ettiği haftalık raporda; 20-44 yaş kümesindeki hastaların beşte birinin, 45-64 yaş kümesindeki hastaların ise üçte birinin hastane yatışının gerektiğini görüyoruz.
Bu virüs her yaş kümesini etkiliyor
65 yaş altındaki hastalar, toplamda Covid-19 olaylarının üçte ikisini, ağır bakıma yatışı gerekenlerin de yarısını oluşturuyor.
Bu kadar yüksek olmamakla birlikte, İspanya’nın 18 bin hadiseye dair açıkladığı raporda da hastane yatışı gereken üç bireyden birinin 60 yaşın altında olduğunu görüyoruz.
Virüsle enfekte olanların birçok hastalığı belirtisiz veya hafif atlatsa da nefes darlığı ve ağır zatürre tablosu ile hastaneye gelen, ağır bakım muhtaçlığı olan genç hastaların sayısı da azımsanmayacak kadar fazla.
Yani bu virüs her yaş kümesini etkiliyor.
Elimizdeki resmi olay sayıları var olan tüm olay sayılarını göstermiyor, zira ülkeler lakin test yapabildiği ölçüde olayları tespit edebiliyor.
Sadece hastaneye ağır belirtilerle gelen hastalar test edildiği vakit, hangi yaş kümesinin tam manasıyla ne ölçüde etkilendiğini anlamak zorlaşıyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde salgının başında test kapasitesinin çok az olması ile orantılı olarak düşük düzeylerde seyreden olay sayıları, test kapasitesinin artışıyla birlikte son birkaç gün içerisinde çok süratli bir biçimde yükseldi.
27 Mart itibariyle ABD 100 bini geçen olay sayısıyla, dünyada en fazla hadise rapor eden ülkeler sıralamasında Çin’i geçerek birinciliğe ulaştı.
Getty ImagesEn fazla test yapan ve böylelikle olay sayısı Amerika’nın yarısını oluşturan New York eyaletinde doğrulanmış 45 bin hadise bulunuyor.
Eyaletin sağladığı bilgilere nazaran 50 yaşın altındaki bireyler hadise sayısının yarısından fazlasını (%55) meydana getiriyor. Yaş aralığını daha da daraltırsak, ulusal datalarla dengeli bir biçimde, New York’ta hastaneye yatırılan her beş şahıstan birisini, 18-44 yaş ortasındaki bireyler oluşturuyor.
Bir bakıma bu datalar, enfeksiyonun toplumun büyük bir kısmına yayıldığında her yaş kesitinin etkilenebileceğinin bir göstergesi. Bu doğrultuda Dünya Sıhhat Örgütü Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom da 20 Mart tarihindeki basın bildirisinde özel olarak gençlere yönelik şöyle bir bildiri göndermişti:
”Salgına karşı görünmez değilsiniz. Koronavirüs sizi haftalarca hastanede tutabilir, hatta öldürebilir. Hasta olmasanız bile, günlük hayattaki tercihleriniz diğer birisi için hayat ve mevt ortasındaki çizgiyi belirleyebilir.”
Young people are not invincible from #COVID19. The #coronavirus could put you in hospital for weeks, or even kill you. Even if you don’t get sick, the choices you make about where you go could be the difference between life and death for someone else. https://t.co/fOK1OkINbK pic.twitter.com/m6LSlMgqNf
— Tedros Adhanom Ghebreyesus (@DrTedros) March 20, 2020
Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalarda tespit edilen olayların, hastaneye yatışı ve ağır bakım ihtiyacı olan şahısların yaş dağılımına dair maalesef ki bilgi paylaşımında bulunulmuyor.
Singapur ve gibisi öteki birçok ülkede olaylara dair ayrıntılar daima olarak, şimdiki bir biçimde paylaşılıyor.
Singapur’un yaş ortalamasına paralel biçimde, salgından etkilenen yas kümesinin da daha çok 20-30 yaş aralığında olduğunu görüyoruz.
Salgının en berbat etkilediği ve mevt oranının neredeyse yüzde 10 olduğu İtalya’da ortanca yaş 47,3 ve 65 yaş üstü bireyler nüfusun neredeyse çeyreğini meydana getiriyor.
Avrupa’ya nazaran daha geniş bir genç nüfusa sahip Türkiye’de ise 2019 sonu nüfus dağılımına baktığımızda 65 yaş üstü bireylerin nüfusun yalnızca yüzde 8’ini meydana getirdiğini ve ortanca yaşın 32,4 olduğunu görüyoruz.
Enfeksiyonun mevcut yayılma projeksiyonu ve Türkiye’nin genç nüfus oranını dikkate aldığımızda, Türkiye’de hastalıktan en çok 65 yaş altında olan bireylerin etkileneceğini öngörebiliriz.
Getty Images‘Bulaş zincirini’ kırmanın önemi
Geçtiğimiz günlerde ‘Science’ mecmuasında yayınlanan bir araştırmada, Vuhan’da seyahat kısıtlamaları getirildiği tarihte mevcut enfekte bireylerin yüzde 90’ının tespit edilemediği ve sonrasında oluşan enfeksiyonların kaynağının bu küme olduğu kestirim ediliyor.
Tespit edilemeyen olayların büyük kısmını ise hastalığı hafif semptomları geçirme ihtimali daha yüksek olan ve salgının yayılımını büyük ölçüde hızlandırabilen genç bireyler oluşturuyor.
Bu bilgiler ışığında yaşlı bireylerin hareketliliğine getirilen kısıtlamaların salgını engellemek için kâfi olmadığını ve bu yaşa dair vurgulamaların geri kalan yüzde 92’lik nüfusta yanlış risk algısı oluşturduğunu söylemek mümkün.
Bu salgına dair söylemek gereken tek bir cümle varsa o da kimsenin enfekte olma riskinin sıfır olmadığıdır.
Covid-19 hastalığının yalnızca yaşlılarda değil, her yaş kümesindeki bireylerde önemli seyredebileceğine dair bilginin yaygınlaştırılması, salgınla gayrete katkı sağlayacak en değerli adımlardan biri olacaktır.
Türkiye’de asıl etkilenebilecek risk kümelerini belirlemek ve kaçınılmaz felaketin tesirlerini en aza indirebilmek icin Turkiyenin nufus dağılımının ve sıhhat sisteminin şu anki durumunun hemen gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Her kesimde dehşet, tasa ve belirsizliğin yasandigi bu sıkıntı devirde toplumun bilimsel temelli gerçekliklerle, gerçek yönlendirilmeye her zamankinden daha cok muhtaçlığı var.
Dr. Müge Çevik, İngiltere St Andrews Üniversitesi’nde enfeksiyon hastalıkları ve viroloji alanında araştırmacı hekim.
Stj. Dr. Ali İhsan Nergiz, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi.
BBCGÜNDEM
10 gün önceEKONOMİ
10 gün önceGENEL
10 gün önceGENEL
10 gün önceGÜNDEM
11 gün önceSPOR
11 gün önceGÜNDEM
11 gün önce
1
Alaeddin Bey Gonca Hatun evlendi mi, evlenecekler mi? Alaeddin Bey kiminle evli?
2
Çiğdem Bulum kimdir, nerelidir? Nazlı Bulum kim ve kaç yaşında?
3
Instagram Ziyaret Ettiğin Bağlantılar Görünmüyor Nasıl Düzeltilir?
4
Berkant: Türk Pop Müziğinin Efsanevi İsimlerinden Biri
5
Yasemin Bektaş neden öldü, öldü mü? Çorumlu akademisyen Yasemin Bektaş kimdir?
