Koronavirüs salgını ne zaman bitecek? Hayat ne zaman normale dönecek?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Getty Images

Koronavirüs nedeniyle dünyanın birçok yerinde hayat durdu, beşerler meskenlerine kapandı, kentler hayalet kentlere dönüştü. Pekala, kriz ne vakit bitecek ve beşerler ne vakit olağan ömürlerine dönecek?

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, 12 hafta içinde krizin seyrini bilakis çevirebileceklerine ve “koronavirüsü uğurlayabileceklerine” inandığını söyledi.

Fakat önümüzdeki üç ay içinde olay sayısı düşmeye başlasa bile bu, krizin bittiği manasına gelmeyecek. Koronavirüsün yol açtığı dalganın dinmesi tahminen de yıllar alacak.

Hayatın birçok alanına getirilen sınırlamalar, uzun vadede sürdürülebilir değil. Bunun toplumsal ve ekonomik faturası çok ağır olacak.

‘Hiçbir ülkenin çıkış stratejisi yok’

Tüm ülkelerin bir çıkış stratejisine muhtaçlığı var ve hayatın olağana döndürülmesi gerekiyor. Fakat koronavirüs yok olmayacak. Virüsü engellemeye yönelik sınırlamalar kalktığı vakit kaçınılmaz olarak olay sayısı artacak.

Edinburgh Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları salgını uzmanı Prof. Mark Woolhouse, “Çıkış stratejisi konusunda büyük bir meselemiz var. Yalnızca İngiltere’nin değil, hiçbir ülkenin çıkış stratejisi yok” diyor.

Getty Images

İnsanlık büyük bir bilimsel ve toplumsal imtihanla karşı karşıya.

Krizden çıkışın üç ana yolu var:

– Aşı

– Virüse karşı muhakkak sayıda insanın bağışıklık kazanması

– Toplumun/davranışların daimi olarak değişmesi

Bu yolların her biri, virüsün yayılma kabiliyetini sınırlayacak.

Aşıya 12-18 ay var

Aşı, virüse maruz kalan insanlara bağışıklık kazandırarak, hasta olmalarını engelleyecek.

Nüfusun yüzde 60’ının hastalığa karşı bağışıklık kazanması halinde salgın riskinin ortadan kalkacağı düşünülüyor. Buna ‘sürü bağışıklığı’ deniyor.

ABD’de beşerler üzerindeki birinci aşı geçen hafta denendi. Süreci hızlandırmak için denemelerin, evvel hayvanlar üzerinde yapılması kuralı atlandı.

Aşı geliştirme araştırmaları görülmedik bir süratte ilerliyor. Ancak bu araştırmaların başarılı olacağının ve global çapta bir aşılama sürecinin başlayacağının garantisi yok.

En düzgün varsayımlara nazaran her şey yolunda giderse, koronavirüs aşısı 12-18 ay içinde piyasaya sürülebilecek. Barış periyodunda görülmedik derecede toplumsal sınırlamalarla karşı karşıya olduğumuz göz önüne alınınca bu çok uzun bir mühlet.

‘Aşıyı beklemek bir strateji değil’

Prof. Woolhouse BBC’ye “Aşıyı beklemek bir strateji değil” diyor.

İngiltere’nin kısa vadeli stratejisi, hadise sayısını mümkün olduğu kadar düşük tutarak hastanelerin üzerindeki baskıyı azaltmak. Çünkü, ağır bakımdaki yatak kapasitesinin aşılması ölümlerin artması manasına gelecek.

Vaka sayısı düşürüldüğünde kimi tedbirler – tekrar artıncaya kadar – kaldırılabilir. Lakin hadise sayısının yine artması yeniden sınırlamaların getirilmesini gerektirecek.

Hükümetin bilim hususlarındaki baş danışmanı Patrick Vallance, bu basamağa ne vakit gelinebileceğini bilmediklerini, takvim belirlemenin imkansız olduğunu söylüyor.

Bu durum ister istemez yeniden sürü bağışıklığını gündeme getiriyor.

Imperial College London’dan Prof. Neil Ferguson, bunun yıllar alabileceğini belirterek “Hastalığın bulaşma seyrini, toplumun çok küçük bir kısmının hasta olacağı bir düzeye getirmekten kelam ediyoruz. İki artı yıl bu türlü devam edersek hadise sayısı muhakkak oranda bağışıklığın oluşabileceği bir noktaya gelebilir” diye konuşuyor.

Reuters

Bağışıklık uzun ömürlü olur mu?

Ama bu bağışıklığın uzun ömürlü olup olmayacağı da başka bir sorun. Grip gibisi belirtilerin görüldüğü öbür koronavirüslerde bağışıklık çok düşük düzeyde ve beşerler bu hastalıklara ömürleri boyunca tekraren yakalanabiliyor.

Prof Woolhouse’a nazaran üçüncü yol ise, hastalığın bulaşma düzeyini düşük tutmak için davranışlarımızın daimi olarak değiştirilmesi.

Bu, rastgele bir salgını önlemek için artık uygulanan kimi tedbirlerin sürdürülmesini ya da testlerin yaygınlaştırılmasını ve hastaların tecrit edilmesini gerektirecek.

Covid-19 enfeksiyonunu tedavi edebilecek ilaçların bulunması da diğer stratejilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir.

Bu ilaçlar, hastalığın diğerlerine geçmesini engellemek için belirtiler ortaya çıkar çıkmaz kullanılabilir.

Ya da hastaların hastanelerde tedavi edilmesi, hastalığın daha az ölümcül olmasını sağlayabilir ve ağır bakım üzerindeki baskıyı hafifletebilir.

İngiltere Hükümeti’nin sıhhat mevzularındaki baş danışmanı Prof. Chris Whitty, çıkış stratejisinin ne olduğu yolundaki sorumuzu, “Uzun vadede, elbet aşı, bir çıkış yolu. Hepimiz bunun bir an evvel geliştirilmesini umuyoruz. Global olarak bilim, tahliller üretecektir” diye yanıtladı.